Digital nomads en wereldreizigers en belastingen

Steeds meer Nederlanders hebben geen vaste werk of woonplek meer. Ze kiezen ervoor om vanuit het buitenland te werken en steeds op andere plekken te verblijven. Fiscaal komt deze vraag regelmatig bij ons voorbij en dit geeft regelmatig discussie met de belastingdienst over de fiscale woonplaats van dergelijke personen. De Kamer van Koophandel ziet dit ook als actueel probleem en heeft op een speciale pagina enkele aandachtspunten op een rij gezet. De belangrijkste onderdelen hieromtrent zijn:

1. Check de gevolgen voor de KvK inschrijving: bent u regelmatig in Nederland dan is er vaak niet veel aan de hand. Als er geen bedrijfsactiviteiten meer in Nederland zijn kan dit anders zijn. Bent u langer dan 6 maanden buiten Nederland dan is aandacht vereist. Bij twijfel lees deze info van de KvK. 
2. Controleer of u zich moet uitschrijven bij de gemeente. Woont u meer dan 8 maanden per jaar buiten Nederland dan moet u zich uitschrijven bij uw gemeente. Uw info komt dan in het RNI (Register Niet Ingezetenen)
3. Regel uw belastingen. Bij uitschrijving uit de gemeentelijke basisadministratie ontvangt de Belastingdienst en de KvK automatisch een bericht. Soms bent u voor activiteiten nog BTW plichtig in Nederland, dit kan ook gelden voor andere belastingen (zoals de inkomstenbelasting). Wellicht moet u in 2 of meer landen een aangifte inkomstenbelasting of omzetbelasting indienen.
4. Check lokale wet en regelgeving. Er is op het internet veel informatie beschikbaar, dit kan ook via AI. Bekijk bijvoorbeeld de landeninformatie pagina.
5. Regel uw verzekeringen. In het buitenland verblijven kan ook gevolgen hebben voor uw sociale verzekeringen, zoals de opbouw van de AOW, AOV of WW rechten. Bekijk hier of u in het buitenland verzekerd bent.
6. Check uw visum en werkvergunning. Meestal is een visum en werkvergunning nodig als u buiten de EU gaat werken. Dit kunt u aanvragen bij de ambassade of het consulaat.

Fiscale advisering bij digital nomads en wereldreizers

Er zijn een beperkt aantal procedures over artiesten, digital nomads en wereldreizers. Er is wel veel jurisprudentie over de fiscale woonplaats van een belastingplichtige en de woonplaatsonderzoeken van de belastingdienst.  Uit interne instructies van de belastingdienst wordt duidelijk hoe een dergelijk onderzoek verloopt en waar de aandachtspunten liggen. In de beslisnota uit maart 2025 wordt een overzicht gegeven. Via een door ons ingediend Woo verzoek krijgt u ook een fiscale kijk in de keuken van de belastingdienst. Het beschikbaar hebben van een woning in Nederland die (geheel of grotendeels) leegstaat zal vaak een fiscaal probleem opleveren, er wordt dan - in combinatie met andere aanwijzigingen - sneller gesteld dat iemand in Nederland woont (en belastingplichtig is). In dit artikel staan een tiental uitspraken van rechters over dit onderwerp.

Waar iemand woont wordt naar omstandigheden beoordeeld en hierbij wordt gekeken naar de plaats waarmee de duurzame banden van persoonlijke aard het grootst zijn. Bij digital nomads is de woonplaats soms "nergens of overal". Binnen fiscale verdragen worden dubbele woonplaatsen vaak opgelost via de tie breaker regel. Ook de belastingdienst heeft een speciale site voor het bepalen van de fiscale woonplaats.

De Belastingdienst neemt bij emigratie regelmatig het standpunt in dat de betrokken persoon voor de inkomstenbelasting in Nederland blijft wonen. De drempel hiervoor wordt door de inspecteur soms laag gelegd, hierbij wordt met name gekeken naar de activiteiten (en het verblijf) van de persoon in Nederland. Wat er buiten Nederland is gebeurd doet er dan minder toe, terwijl dit voor een juiste beoordeling wel van belang is. De norm waar iemand woont is een open norm (aldus de Hoge Raad). De bewijslast of iemand in Nederland woont berust bij de inspecteur. In procedures zien we vaak dat de inspecteur deze bewijslast wil verleggen naar de belastingplichtige (via een informatiebeschikking of stellen van veel vragen). De stelling is dan dat de vereiste aangifte niet is gedaan.

Voor DJ's die wereldwijd optreden en overal huizen hebben (en bijvoorbeeld geen gezin) is het soms lastig om te bepalen waar zijn persoonlijke centrum van zijn leven is gelegen. De werkstaat mag vaak belasting heffen over zijn of haar inkomen (zie arrest Star company)

Noot fiscaal jurist inzake fiscale gevolgen digital nomads

De Belastingdienst ziet het land waar iemand woont als het land waar de persoon zijn of haar sociale leven heeft, dit is niet altijd het land waar de persoon is ingeschreven. Dus waar heb je een woning, lidmaatschap sportclub, telefoonabonnement, ziektekostenverzekering, waar ben je het meest en waarom, etc. Dan is er ook nog de 183 dagen regeling. Nederland heeft met veel landen belastingverdragen om ervoor te zorgen dat digital nomads (en anderen) niet per ongeluk in 2 of meer landen belastingen moeten betalen. Als een digital nomad langer dan 183 dagen in het buitenland werkt in loondienst moet hij of zij daar ook belasting betalen.

Maar wie controleert dit? De meeste digital nomads schrijven zich niet uit in Nederland en zwerven vervolgens rond de wereld. De inschrijving is dan bij een familielid of vrienden. Deze nomads betalen dan gewoon in Nederland belasting, dit kan best ongunstig zijn. Laat men zich wel uitschrijven uit het BRP dan zal men belasting moeten betalen in een ander land (of wellicht ook nog in Nederland). Bij vertrek krijgt u bericht van de KvK en de belastingdienst en moet u uw bedrijf uitschrijven bij de KvK.

Over de digital nomads is voldoende geschreven maar dit gaat meer over de problemen dan de oplossingen. Het blijft complex en deze personen passen niet altijd binnen de fiscale kaders. Er is op dit moment geen passende regelgeving voor de avontuurlijke digital nomads. Veel digital nomads zijn ondernemer en betalen soms nergens belasting. Het is voor hen lastig om volgens de regels te leven als die regels eigenlijk niet bestaan of volstrekt onduidelijk zijn. Gelukkig kun je op het internet veel informatie (ook youtube films van ervaringsdeskundigen)  vinden en helpen wij u graag met fiscale vraagstukken.

Bij Jongbloed Fiscaal Juristen kun je als digital nomad prima terecht voor fiscale advisering, aangiften inkomstenbelasting, M biljetten of grensoverschrijdende vraagstukken. Bij dit laatste werken wij altijd samen met een lokale adviseur. Geen stijve of formele gesprekken met stropdas dragende adviseurs maar fiscaal juristen met ervaring en praktische antwoorden.