Emigratie, AWBZ en ziektekosten
Actueel
Als u in het buitenland woont, dan heeft u recht op zorg in dit land. Logisch, anders moet u bij bezoek aan de huisarts naar Nederland rijden. Om gebruik te kunnen maken van de zorg in uw woonland, moet u zich melden bij het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) en daarnaast een E106 formulier invullen. U moet veelal een premievervangende bijdrage betalen, maar hiermee is het dan wel geregeld. U moet zich ook aanmelden bij de bevoegde instantie in uw woonland.
Ziektekosten moeten altijd met schriftelijke bescheiden worden onderbouwd, zie hiertoe ondermeer Gerechtshof 's Hertogenbosch d.d. 18 september 2024 ECLI:NL:GHSHE:2024:2946.
Kosten chiropractor als ziektekosten aftrekbaar
Henk is van mening dat € 27.000 aan ziektekosten als specifieke ziektekosten aftrekbaar zijn. De inspecteur stelt dat € 2.000 aftrekbaar is. Partijen komen in de bezwaarfase niet tot elkaar en stappen naar de rechter. De rechtbank Noord Nederland doet op 19 maart 2025 uitspraak (ECLI:NL:RBNHO:2025:7163) . Het is redelijk en aannemelijk dat de behandelingen door de chiropractor op voorschrift en onder begeleiding van een arts hebben plaatsgevonden. De rechtbank verwerpt de stelling van de inspecteur dat aftrek niet mogelijk is omdat het beroep van chiropractor een ‘vrij’ beroep is. Edoch zijn niet alle kosten aftrekbaar, de kosten voor de osteopaat en energetisch therapeut zijn niet aftrekbaar (niet aannemelijk dat deze op voorschrift (en onder begeleiding) van een arts hebben plaatsgevonden. Ook zijn de kosten van enkele (farmacteutische) medicijnen niet aftrekbaar. Henk schiet er niet veel mee op, uiteindelijk zijn € 3.000 aan kosten aftrekbaar !
Haarwerk geen ziektekosten
Bij de rechtbank en het gerechtshof ligt het volgende op tafel: een belastingplichtige koopt voor ruim € 2.000 een haarwerk. Hiervan wordt €500 vergoed door de zorgverzekeraar en komt dus € 1.500 voor rekening van belastingplichtige. De vraag is of dit bedrag aftrekbaar is of niet. Het Hof is van oordeel dat de Rechtbank op goede gronden een juiste beslissing heeft genomen. In hoger beroep heeft belanghebbende geen feiten of omstandigheden aangevoerd die het Hof tot een ander oordeel leiden. Het Hof maakt de overwegingen van de Rechtbank tot de zijne en voegt daaraan het volgende toe. De wetgever heeft per 1 januari 2013 besparingen in de verzekerde zorg doorgevoerd, die onder meer hebben geleid tot invoering van eigen bijdragen in de verzekerde zorg. De wetgever heeft het daarbij onwenselijk geacht dat deze besparingen vervolgens zouden leiden tot fiscaal aftrekbare uitgaven (Kamerstukken II 2012-2013, 33 402, nr. 3, Memorie van Toelichting, paragraaf 2.2.). Daarom is de eigen bijdrage niet aftrekbaar. Het Gerechtshof Den Haag beslist op 21 mei 2025 (ECLI:NL:GHDHA::2025:1124) dat de kosten niet aftrekbaar zijn.
Emigratie en AWBZ
In Nederland is de AWBZ (tot 2006) een volksverzekering, in het buitenland veelal een werknemersverzekering. Voor de AWBZ zijn verzekerd mensen die in Nederland belasting betalen of in Nederland wonen, emigranten dus niet altijd. Bij een vrijwillige verzekering zijn gezinsleden niet verzekerd. Dit kan soms een probleem vormen bij een emigratie.
Per 2006 komt er een nieuwe zorgverzekering in Nederland en daarnaast
zal de Europese verordening sociale zekerheid in werking treden. Een Nederlander
die in een EU-land woont is dan verdragsverzekerde, dit betekent premie
betalen in Nederland (en soms ook in het woonland) en verzekerd zijn op
grond van de woonlandsituatie. Omdat de Nederlandse verzekering redelijk
uitgebreid is, moet u dus premie betalen voor iets dat u wellicht in het
buitenland niet kunt krijgen (zoals thuiszorg in Spanje). Als u zich hiervoor
wilt verzekeren, moet u zich hiervoor in het woonland nog eens verzekeren.
Vanaf 2006 zijn vele gepensioneerden of emigranten die in het buitenland
wonen verplicht verzekerd in Nederland en moeten hiervoor een forse premie
betalen. De AWBZ dekt de zogenaamde onverzekerde risico's, zorg die dus
niet door het ziekenfonds of de particuliere verzekering wordt gedekt.
Wie Nederland verlaat en ziekenfondsverzekerd is, blijft veelal verzekerd
voor de AWBZ. Particulier verzekerden kunnen zich hiervoor, onder voorwaarden,
vrijwillig verzekeren.
Vrijwillig verzekeren
Dit kan als u een bepaald inkomen heeft en geen inkomsten uit arbeid geniet. De vrijwillige verzekering voor de AWBZ geldt dan alleen voor u en niet voor uw gezinsleden. Veel Nederlanders die emigreren betalen de premie niet en verzekeren zich keurig in hun nieuwe woonland, sterker nog, ze zijn Nederland vergeten.
Nieuwe zorgstelsel
Vanaf 2006 komt men enkel voor de AWBZ-zorg in aanmerking als men in Nederland woont of nu gebruik maakt van AWBZ-zorg in het buitenland. Dit is dus een soort sterfhuisconstructie voor de mensen die nu geen gebruik maken van AWBZ-zorg. De in het buitenland wonende Nederlanders moeten gewoon in Nederland premie betalen en hebben recht op een verzekering volgens het woonland. Dit is vaak ongunstig, in Nederland kennen we thuiszorg en in Spanje niet. Je moet dus iets betalen voor iets dat je niet krijgt. De enige optie is: in het buitenland bijverzekeren! Als u gaat emigreren, weet u dat het vanaf 2006 anders is, voor mensen die er al 30 jaar wonen is dit anders. Ik kan mij voorstellen dat emigranten die bewust om de regeldrift van de Nederlandse regering zijn verhuisd, balen van deze nieuwe wetgeving. Minister Hoogervorst heeft op 27 september 2005 laten weten de premie voor buitenlandse verzekerden te zullen verlagen (2005: van 13% naar 8,8%).
Kosten
De nominale premie voor de nieuwe basisverzekering bedraagt € 1.100. Deze wordt verhoogd met een inkomensafhankelijke premie die de werkgever zal betalen. Als u een pensioen of AOW geniet, is er geen werkgever en moet u de premie zelf betalen. Wellicht heeft u dan wel recht op een zorgtoeslag, een soort subsidie. Als Hoogervorst de daad bij het woord zal voegen, zal de inkomensafhankelijke premie voor buitenlandse verzekerden verlagen!
Conclusie
Emigranten en pensionados moeten gaan betalen voor iets dat ze zelden
zullen krijgen. In bijvoorbeeld Spanje kent men geen thuiszorg (dit doet
de familie) en in Frankrijk schijnt de verpleging van ouderen slecht te
zijn. Het komt er dus op neer dat emigranten dadelijk een forse premie
moeten betalen in Nederland en zich daarnaast nog extra (voor hetzelfde)
moeten bijverzekeren in hun woonland, een dubbele heffing derhalve. Voor
mensen die nu in het buitenland gebruik maken van AWBZ-zorg komt er een
overgangsregeling, voor de anderen valt op 1 januari 2006 definitief het
doek. Ook de Tweede Kamer heeft hier aandacht aan besteed.
Een soortgelijke kwestie voor de AOW is door de emigranten gewonnen, ze
hebben recht op een AOW- en ANW-verzekering, ook al wonen ze in het buitenland.
Wellicht dat dit ook voor de AWBZ gaat lukken, maar dit weten we pas in
2007.
Tip
Wellicht dat de overheid er nog iets aan gaat doen en anders zal de rechter uiteindelijk een uitspraak moeten geven, een procedure door Spaanse emigranten wordt al voorbereid. Tenslotte kunt u overwegen om bij calamiteiten weer (tijdelijk) in Nederland te gaan wonen. Een andere oplossing uit de praktijk is een ongevallenverzekering in het woonland. Het probleem wordt in de praktijk ook wel opgelost door een bijbaantje in het woonland (door u of uw partner). Dit kan echter per land verschillen.
