Aanpassingen in box 3 in 2023

Na de beslissing van de Hoge Raad op 24 december 2021, bekend als het 'Kerstarrest', waarin werd vastgesteld dat het vorige belastingstelsel van box 3, gebaseerd op een forfaitair rendement, niet juridisch geldig is, is de regering bezig met het ontwikkelen van een nieuw box 3 belastingstelsel waarbij belasting wordt geheven op basis van werkelijk behaalde rendement.

Nieuw box 3 stelsel vanaf 2027

Vanaf 2027 zal er een nieuw belastingstelsel (nieuwsbericht rijksoverheid) voor box 3 worden geïntroduceerd, waarbij mensen belasting zullen betalen op basis van het werkelijke rendement op hun vermogen. De opties voor het nieuwe stelsel werden in een kamerbrief in september 2022 al opgenomen. In een kamerbrief d.d 5 september 2022 wordt de invoering verschoven van 2025 naar 2026. Omdat ook dit te snel is wordt in een kamerbrief van 26 april 2023 de invoering uitgesteld tot 2027. De behandeling van het nieuwe stelsel in de tweede kamer heeft in juni 2023 plaatsgevonden. Natuurlijk mogen deskundigen hun mening geven, dus is in september 2023 de internetconsultatie openbaar gemaakt, de reactie hierop treft u hier aan. De technische verbeteringen zijn ook al bekend gemaakt in januari 2024.

Het nieuwe box 3 stelsel in vogelvlucht

Belastingheffing op totaalvoordeel: Het voorstel introduceert een belastingheffing op alle voordelen (direct en indirect rendement) verkregen uit bezittingen en schulden, aangeduid als 'totaalvoordeel', vanaf 2027.
Vergelijking met totaalwinst: Het concept 'totaalvoordeel' is vergelijkbaar met 'totaalwinst' in de inkomsten- en vennootschapsbelasting, inclusief een zakelijkheidstoets voor kostenaftrek, met verwijzing naar artikelen 3.14, 3.15, en 3.16 Wet IB 2001.
Vermogensaanwasbelasting als hoofdregel: Het voorstel stelt een vermogensaanwasbelasting voor, waarbij jaarlijkse waardeontwikkeling van vermogen belast wordt, inclusief ongerealiseerde winsten of verliezen.
Uitzonderingen: Bank- en spaartegoeden worden enkel belast op direct rendement, Onroerende zaken en bepaalde niet-beursgenoteerde aandelen ondergaan een vermogenswinstbelasting bij realisatie, voor één woning in eigen gebruik wordt een specifiek forfait voorgesteld, eigen gebruik van roerende zaken blijft buiten de heffing, vorderingen en schulden worden belast onder vermogensaanwasbelasting, met een voorgestelde kwijtscheldingsvoordeelvrijstelling.
Verliesverrekening: Het voorstel omvat de mogelijkheid tot verliesverrekening in box 3 zonder tijdsbeperking, met overweging voor verrekening met het voorgaande jaar.
Handhaving en aanpassingen: Huidige vrijstellingen en waarderingsregels blijven grotendeels gehandhaafd, met enkele aanpassingen zoals de afschaffing van de vrijstelling voor groen sparen.
Toerekening en administratieplicht: Totaalvoordeel wordt toegerekend aan de eigenaar, met een administratieplicht voor belastingplichtigen om relevante documenten bij te houden.
Proces en toekomstige ontwikkelingen: Ondanks de demissionaire status van het kabinet, wordt het voorstel ter internetconsultatie voorgelegd met de intentie dat het nieuwe kabinet het snel kan oppakken voor inwerkingtreding per 1 januari 2027. Het nieuwe kabinet heeft de vrijheid om het voorstel aan te passen.

Tot die tijd streeft de regering ernaar de belasting op vermogen eerlijker te verdelen. Gedurende deze overgangsperiode zal de Belastingdienst rendementspercentages hanteren die nauw aansluiten bij de werkelijke percentages voor sparen, beleggen en lenen.

Soorten vermogen in box 3

In box 3 zijn er 3 soorten vermogen met ieder een eigen rendementspercentage voor de opbrengst:

Tabel rendementspercentages 2023 en 2024

Soort vermogen	2023	2024**
bank- en spaartegoeden en contant geld	0,92 %	1,03 %
beleggingen/andere bezittingen	6,17 %	6,04 %
Schulden*	2,46 %	2,47 %

Toelichting op huidig box 3 stelsel

Van uw schulden mag u alleen het deel aftrekken dat uitkomt boven de drempel zonder fiscale partner € 3.700 en met fiscale partner € 7.400 (2023: € 3.400 respectievelijk € 6.800).
Het percentages voor banktegoeden en schulden zijn nog voorlopig.
De Belastingdienst zal begin volgend jaar (2025) deze percentages vaststellen.
In 2024 blijft het heffingsvrije vermogen € 57.000 en € 114.000 bij fiscaal partnerschap. Dit is het vermogen dat vrijgesteld is van box 3-belasting.
Het belastingtarief box 3 over het inkomen uit vermogen wordt 36% in 2024 (2023: 32%).

Tevens zijn er de volgende vrijstellingen in box 3:

Contant geld met fiscale partner € 1.306 (zonder fiscale partner € 653) (2023: € 596)
Bestaande kapitaalverzekeringen met fiscale partner € 246.856 (zonder fiscale partner € 123.428)
Uitvaarverzekering € 8.665 (2023: € 7.913)

Defiscalisatie onderlinge vorderingen en schulden in box 3

Verder bevat het Belastingplan 2024, dat op 19 december 2023 door de Eerste Kamer is aangenomen, onder andere de volgende interessante maatregel voor box 3; defiscaliseren van onderlinge vorderingen en schulden in box 3.

Een vordering op een fiscale partner viel in 2022 in box 3 in de categorie overige bezittingen tegen. De corresponderende schuld van die fiscale partner viel in 2022 in box 3 in de categorie schulden. Door verrekenbedingen in huwelijks- en partnerschapsvoorwaarden kunnen tussen partners onderlinge schulden en vorderingen ontstaan. In het box 3-stelsel van 2022 geldend vanaf 2023 viel dus zo’n vordering op een partner onder de categorie overige bezittingen, terwijl de corresponderende schuld van die partner onder de categorie schulden viel.

Vanaf 2024 worden de schulden en vorderingen tussen fiscale partners niet meer belast in box 3. In ogenschouw dient worden genomen dat dit ook geldt voor schulden en vorderingen tussen ouders en minderjarige kinderen. Let op: deze aanpassing geldt al op uw aangifte inkomstenbelasting 2023.

Noot fiscaal jurist inzake box 3

Heeft u hulp nodig bij het opstellen van uw belastingaangifte of zijn er vragen (naar aanleiding van bovenstaande)? Neem gerust vrijblijvend contact op met onderstaande fiscalisten.