Box 3 in strijd met het eigendomsrecht

De box 3 heffing kost - in veel gevallen - meer aan belastingheffing dan dat de gemiddelde belastingplichtige aan rendement maakt. Dit komt omdat de belastingheffing rekent met een vast / fictief rendement en de feitelijke rendementen veelal lager zijn. Deze willekeur zorgt steeds vaker voor een wel heel extreme belastingheffing (als u weinig rendement zou maken op uw geld).

Ik kan mij nog de tijd herinneren (begin 2001) dat box 3 werd omschreven als "pretbox" ... De pret is blijkbaar voorbij. De nieuwe regeling (in 2017) is al niet veel beter. Een regeling die aansluit bij het daadwerkelijk behaalde rendement zou beter zijn, edoch dit lijkt lastig uitvoerbaar !

Box 3 wijziging 2023 en 2024

Het tarief in box 3 wordt verhoogd van 32% naar 34% in 2024. Het tarief blijft dan in 2025 ook 34%. Het heffingsvrije vermogen van € 57.000 per belastingplichtige blijft in 2023 en 2024 gelijk. Het nieuwe box 3 stelsel is uitgesteld tot 2027. Tevens zijn er nog een paar kleinere wijzigingen per 2023 / 2024, de belangrijkste:

Vermogen binnen een VvE (vereniging van eigenaren) wordt gezien als spaarsaldo (en niet als overige bezitting). Bezittingen in box 3 worden gezien als banktegoeden (fictief rendement 0,36%) of overige bezittingen (fictief rendement 6,17% in 2023). Dit geldt per 2023.
Vermogen op de derdenrekening bij de notaris wordt gezien als spaarsaldo (per 2023)
Onderlingen vorderingen en schulden tussen ouders en kinderen kunnen een probleem opleveren. Het forfaitaire rendement op vorderingen bedraagt 6,17% en voor schulden 2,46% (cijfers 2023). Bij onderlinge vorderingen en schulden (ouders / kinderen en fiscale partners) zou dit oneerlijk zijn. De vorderingen en schulden worden per 2023 gedefiscaliseerd. Dit kan ook plaatsvinden door verrekenbeding bij huwelijkse voorwaarden.

Tip: als het werkelijke rendement lager is dan het forfaitarie rendement maak dan bezwaar tegen uw aanslag inkomstenbelasting.

Eenvoudige regeling voor vermogen of box 3

Een eenvoudige oplossing zou zijn om box 3 toe te passen op spaarrekeningen tegen een tarief van 2% (gemiddelde spaarrente over de laatste 5 jaar) en over de rest van het vermogen een tarief van 4% toe te passen, dit met een vrijstelling van zeg € 200.000.

De box 3 regeling in Nederland

Op dit moment rekent de overheid met een gemiddeld en fictief rendement over uw vermogen van 4%. De eerste € 21.000 is vrijgesteld, maar dan begint de fiscale teller te lopen. Maakt u minder rendement, dan daalt uw vermogen doordat u belasting moet betalen, dit is oneerlijk.

De Hoge Raad heeft zich in 2015 al eens kritisch uitgelaten over de box 3 heffing in Nederland. Ons hoogste rechtscollege stelt dat de box 3 heffing in strijd is met het het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens als het rendement van 4% gedurende een langere periode niet wordt gehaald. De Nederlandse overheid heeft echter wel een ruime beoordelingsvrijheid. In deze casus (zie onder, arrest uit 2015) ging de box 3 heffing er nog niet aan.

De casus over box 3

In onderstaande casus een bijzondere procedure bij de Hoge Raad, thans geeft de adviseur van de Hoge Raad (de advocaat generaal, de heer Niessen) zijn mening:

De heer X woont in Noorwegen en heeft een vakantiewoning in Nederland. De woning wordt niet verhuurd. De heer X moet per jaar 4% x WOZ-waarde in Nederland aan belasting betalen, de opbrengst van de woning is € 0,00.
De heer X is hier niet blij mee en hij is van mening dat de box 3 heffing in zijn geval in strijd is met artikel 1 van het Eerste Protocol bij het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de fundamentele vrijheden ... een hele mond vol !
De advocaat generaal is het met de heer X eens ! De heer X kan uit de opbrengst de belastingheffing niet betalen, hiermee is sprake van een oneigenlijke ontneming, aldus de AG.

De overheid (in deze de Minister van Financiën) is het niet eens met de AG. Het Ministerie stelt: de vermogensrendementsheffing is niet in strijd met het eigendomsrecht. "De vermogensrendementsheffing in box 3 valt binnen de ruime beoordelingsmarge die de wetgever toekomt," schrijft het Ministerie in een eerste reactie. Er is op dit moment een politieke discussie gaande en er ligt al een nieuw voorstel !

Conclusie fiscaal jurist

De box 3 heffing wordt in 2017 of 2018 aangepast. De Hoge Raad schreef in 2015 al kritisch over de box 3 heffing en de AG doet dit nu nog eens dunnetjes over. De overheid heeft hiermee een basis om de wetgeving aan te passen en nog even de extreme heffing in stand te houden. Wilt u toch wellicht meeprofiteren van een gunstige uitspraak? Maak bezwaar tegen de aanslag inkomstenbelasting 2014 / 2015 (mits tijdig, dus binnen 6 weken). We wachten maar eens op de Hoge Raad, maar deze zal waarschijnlijk met een milde uitspraak komen: "de overheid heeft beoordelingsruimte en maakt hiervan gebruik ... de rechter gaat niet over wetgeving maar enkel over het uitleggen hiervan."