SPF Schenking en belastingen

De Stichting Particulier Fonds wordt vaak gebruikt binnen estateplanning, bij emigraties en/of om vermogen in het buitenland onder te brengen. De belastingdienst heeft dergelijke structuren redelijk op de korrel als het gaat om het verstoppen van vermogen in het buitenland. De aanpak van "verhuld buitenlands vermogen" is de laatste jaren geïntensiveerd. Er zijn adviseurs en trustkantoren die van dergelijke structuren een business model hebben gemaakt. Een SPF kan echter ook binnen Nederlandse structuren als een familiefonds worden gebruikt of eenvoudig worden ingesteld voor een vakantiewoning in het buitenland.

Kort overzicht

SPF is een buitenlands rechtsvorm, een soort stichting (trust)
Het bestuur is veelal in handen van een buitenlandse partij
Belastingdienst kijkt door de SPF als het bestuur niks voorstelt, geen aansprakelijkheid draagt, een kleine vergoeding krijgt en/of als stroman fungeert
De schenking vanuit de trust wordt vaak toegerekend aan de oprichter of UBO

Nederlandse belastingdienst en SPF

Nederland is niet zo enthousiast over een SPF. De Antilliaanse Stichting Particulier Fonds (ook wel: Private Foundation) moet als een trust worden beschouwd. Anders dan de Nederlandse stichting kent de SPF geen uitkeringsverbod. Voor de IB en SW wordt deze rechtsvorm als APV (afgezonderd particulier fonds) aangemerkt. In Nederland wordt door de trust heen gekeken, dus als je komt te overlijden wordt het trustvermogen belast bij de erfgenamen.

Nederland heeft haar regime aangescherpt in 2010, dit om zogenaamd zwevend vermogen te voorkomen (vermogen wat van niemand is). Het vermogen moet worden aangegeven bij de inbrenger (jij). In je aangifte Inkomstenbelasting wordt gevraagd of je betrokken bent bij een trustvermogen, dit moet (beetje afhankelijk van de trust) altijd met “ja” worden beantwoord. Gevolg hiervan is dat er een vragenlijst komt of een informatiebeschikking. Veelal valt het trustvermogen gewoon in box 3. Inbrengen van vermogen in de SPF is (veelal) voor de inkomstenbelasting of successie geen belaste verkrijging.

In een procedure bij het Gerechtshof Amsterdam in 2021 wordt dit nog eens duidelijk, het vermogen in een SPF behoort -veelal - tot het box 3 vermogen van een belastingplichtige. Ook in een procedure bij de rechtbank in 2023 .

Schenking vanuit een SPF

Schenkingen door een buitenlander aan een in Nederland wonende persoon zijn als hoofdregel niet in Nederland belast. Vaak is in geschil of een SPF (meestal gevestigd op de Curacao) ook daadwerkelijk daar is gevestigd. In een procedure bij het Gerechtshof (2019) was Henk geemigreerd naar Spanje in 2002, de SPF wordt ook in dit jaar opgericht. Omdat de SPF mede wordt bestuurd door een in Nederland wonende persoon (belastingadviseur) wordt de SPF geacht in Nederland gevestigd te zijn.

In een procedure bij de Rechtbank Zeeland West Brabant (2021) was in geschil of een schenking vanuit een SPF belast is bij de in Nederland wonende zoon. Een vader richt in 2001 een SPF op en in de jaren 2007 tot en met 2009 worden er schenkingen gedaan aan de zoon van de vader. Er wordt verder geen aangifte gedaan. De FIOD komt deze geldtransacties in 2017-2018 op het spoor. Het bestuur van de SPF was niet onafhankelijk genoeg om te kunnen spreken van een SPF die in economische en fiscale zin apart kan worden gezien van de vader. De vader was - volgens de rechtbank - feitelijk bestuurder van de SPF en kon hiermee vrij over het vermogen van de SPF beschikken. De schenking uit het vermogen van de SPF zijn hiermee schenkingen van vader aan zoon. Vader was in 2007 - 2009 in Nederland woonachtig. De zoon moet hiermee schenkingsrecht betalen in Nederland

Belastingadviseur aansprakelijk gesteld

In een procedure bij de Rechtbank (in 2016) wordt een belastingadviseur strafrechtelijk vervolgd wegens zijn betrokkenheid bij een Antilliaanse SPF. De SPF wordt buiten het gezichtsveld van de Belastingdienst gehouden en in de aangifte Inkomstenbelasting in Nederland wordt de betrokkenheid bij de SPF niet gemeld.

Noot fiscaal jurist over SPF

Vaak is er discussie over de vestigingsplaats en de feitelijk bestuurder van een SPF. Gelukkig is de Belastingdienst scherp op dit soort structuren die nog steeds door malafide adviseurs worden opgezet. Tot 2010 was een verkrijging door een SPF (of trust) vrij van schenk- en erfbelasting. Sinds 2010 wordt er door een trust of SPF heen gekeken en wordt gedaan alsof wordt verkregen van de inbrenger van de trust (artikel 2.14a Wet IB / artikel 16 Successiewet). Een trust of SPF wordt gezien als een afgezonder particulier vermogen (APV). Woont de inbrenger in Nederland dan is de verkrijging door de trust dus belast. Als de inbrenger komt te overlijden dan wordt het vermogen toegerekend aan de erfgenamen. Het zogenaamde zwevende vermogen wordt hiermee voorkomen (zie Hoge Raad in 2021).