Partnervrijstelling voor mantelverzorgster met geregistreerd partnerschap
Een bijzondere procedure inzake een bijzondere situatie. Een oude man (erflater, we noemen hem Jan) is erg ziek en bezit een vermogen van ruim € 500.000. In 2015 gaat de erflater (Jan en 83 jaar) naar de notaris en benoemt Truus (de doktersassistent en 49 jaar oud) tot enig erfgenaam. Truus gaat in 2015 scheiden van haar man Henk. In datzelfde jaar gaan Truus en Jan een geregistreerd partnerschap aan, dit op grond van een gemeenschap van goederen. Jan (83) komt te overlijden en Truus (49) is enig erfgenaam. Kort na het overlijden van Jan (ook in 2025) is er een feestje bij Truus, ze gaat weer samenwonen met Henk. Dit lijkt op een opzetje.. maar hoe zit het fiscaal? De inspecteur stelt dat sprake is van fraus legis er was immers geen sprake van een affectieve relatie. Maar is dit nodig? Is genegenheid en elkaar zorg bieden niet voldoende?
Fiscale gevolgen mantelzorger
Maar hoe zit dit fiscaal? Volgens het Gerechtshof d.d. 9 april 2025 (ECLI:NL:GHSHE:2025:990) en de Rechtbank Zeeland West Brabant d.d. 13 juli 2023 (ECLI:NL:RBZWB:2023:4937) is geen sprake van fraus legis. De partnervrijstelling (nu ruim € 800.000) en het partnertarief (maximaal 20%) is van toepassing, dit is een stuk voordeliger dan een vrijstelling van € 2.500 en een tarief van maximaal 40%. Dat bij deze opzet het kort durende geregistreerde partnerschap en het belastingtarief een rol hebben gespeeld is het partnerschap van enige betekenis (genegenheid en zorg). Bij vorenstaande neemt de rechter in haar overwegingen mee dat Jan een nieuwe woning heeft gekocht (en heef laten verbouwen) waarin Truus hem zou gaan verzorgen.
Fiscale noot inzake mantelzorg en fiscaal partnerschap
De inspecteur komt via een civiele ontslag zaak in bezit van diverse informatie over de relatie tussen Truus en Jan. Truus hoeft geen erfbelasting te betalen en dus gaat de inspecteur er eens goed voor zitten. Er volgt een navorderingsaanslag erfbelasting, gebaseerd op een verkrijging door een derde (zeg ongeveer € 200.000). De insteek is dat Truus heeft verklaard dat er geen affectieve relatie was en het geregistreerde partnerschap is opgezet uit fiscale redenen. Al met al zou er sprake kunnen zijn van fraus legis. Er is sprake van fraus legis als belastingverijdeling de doorslaggevende reden is geweest voor de rechtshandeling en de rechtshandeling strijdig is met doel en strekking van de wet. De bewijslast hiervoor rust op de inspecteur.
De Hoge Raad heeft in diverse procedures bevestigd dat het aangaan van een gemeenschap van goederen geen schenking is, zie ondermeer Hoge Raad d.d. 7 mei 2021 ECLI:NL:HR:2021:708 en Hoge Raad d.d. 16 februari 2024 ECLI:NL:HR:2024:239. Dit kan anders zijn als het huwelijk of geregistreerd partnerschap geen enkele reële betekenis heeft, dit speelde bij Hoge Raad d.d. 15 maart 2013 ECLI:NL:HR:2013:BY0548. In deze procedure gingen 2 zakenrelaties een geregistreerd partnerschap aan voor de duur van 1 dag met als enige doel het vastgoed - dat ze gemeenschappelijk in bezit hadden - zonder overdrachtsbelasting te kunnen overdragen. Het ontbreken van enige wens of doel om voor elkaar te willen zorgen woog bij deze beslissing zwaar mee. In deze zaak speelt het zorg element wel een belangrijke rol. Het Gerechtshof komt dan ook met een uitgebreide en zorgvuldige analyse van dit onderdeel.
Maar is het nu klip en klaar? Nee zeker niet. In de procedure bij de Hoge Raad d.d. 16 februari 2024 ECLI:NL:HR:2024:239 is ook besloten dat geen sprake is van fraus legis. De Hoge Raad stelde hierbij echter wel dat van fraus legis wel sprake kan zijn als zo goed als zeker is dat een echtgenoot gaat overlijden. Wat dit is "zo goed als zeker". Wat dit begrip "zo goed als zeker" precies moet zeggen is niet duidelijk geworden.
Als we dit in Chat GPT intikken komt dit "medium" met het volgende
- vrijwel zeker, hoogstwaarschijnlijk en bijna zeker
- Het geeft aan dat er nog een kleine kans op een ander verloop bestaat, maar dat die kans verwaarloosbaar klein is
Voor mij als fiscalist geldt dan "is er een zekere mate van zekerheid die aannemelijk is". Als ik dan naar deze zaak kijk (alles heeft in 2015 plaatsgevonden) zou ook zomaar gesteld kunnen worden dat het "zo goed als zeker was" dat Jan zou komen te overlijden. Het Gerechtshof heeft hier echter geen aandacht aan besteed. De reden hiervoor zal zijn dat het Hof van mening is dat er een partnerschap was ontstaan en dat dit redelijk was. De duur hiervan doet dan niet ter zake.
Vragen over beperken erfbelasting of schenkbelasting? Bel ons gerust of stuur een e-mail met uw vraag.
