Nieuwe leegstandbelasting door gemeenten
Op 23 september 2025 is het gewijzigde amendement van het lid Stultiens c.s. (Kamerstuk 36735-18)door de Tweede Kamer aangenomen. Met deze wijziging wordt een juridische basis gecreëerd voor gemeenten om een leegstandbelasting op woningen in te voeren. Doel van de maatregel is het terugdringen van langdurige leegstand en het beter benutten van de bestaande woningvoorraad.
Gemeenten krijgen mogelijkheid tot heffing leegstandheffing
De wetswijziging introduceert artikel 221a van de Gemeentewet, waarmee gemeenten de bevoegdheid krijgen om een leegstandsheffing op te leggen. Deze heffing kan worden toegepast op gebouwde onroerende zaken, of op delen daarvan die als zelfstandige woonruimte kwalificeren, mits deze binnen de gemeente zijn gelegen en langer dan twaalf maanden onafgebroken leegstaan.
Waarom komt er een leegstandheffing?
In Nederland staan momenteel meer dan 180.000 woningen leeg, waarvan ruim 60.000 al langer dan een jaar. Gezien het structurele woningtekort vormt langdurige leegstand een maatschappelijk probleem.
In Vlaanderen wordt al sinds enkele jaren succesvol gebruikgemaakt van een vergelijkbare maatregel. In 2023 hanteerden 282 van de 300 Vlaamse gemeenten een leegstandsheffing, wat daar heeft geleid tot een significante vermindering van langdurig leegstaande woningen. Dit heeft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) ertoe gebracht zich positief uit te spreken over invoering van deze bevoegdheid in Nederland.
Wanneer mag gemeente een leegstandheffing of leegstandbelasting invoeren?
De wet biedt ruime beleidsvrijheid aan gemeenten bij de inrichting van de leegstandbelasting. Zij kunnen onder meer zelf bepalen:
- óf zij een leegstandsheffing invoeren,
- wanneer deze belasting ingaat,
- hoe hoog de belasting is, en
- of het een vast bedrag betreft of een heffing gebaseerd op de WOZ-waarde van de leegstaande woning.
Noot fiscaal jurist inzake leegstandbelasting
In een scriptie uit 2017 wordt al gekeken naar een leegstandbelasting. In Belgie is er al een belasting op woningen die 12 opeenvolgende maanden niet wordt bewoond, de kosten kunnen oplopen tot 5.000 euro per jaar (kan per gemeente in Belgie verschillen). In 2025 kwam er dan ook een voorstel van GroenLinks PVDA dat steun kreeg van de PVV, NSC, SP en diverse andere partijen.
Hoewel de verwachting is dat de netto-opbrengst voor gemeenten beperkt zal zijn, ligt de nadruk van de maatregel op het preventieve karakter. De heffing is voornamelijk bedoeld om eigenaren te stimuleren hun vastgoed weer beschikbaar te stellen voor bewoning, hetzij door verkoop, hetzij door verhuur. Eventuele opbrengsten uit de heffing zullen ten goede komen aan de algemene middelen van de gemeente.
