Fiscale en Juridische Adviezen voor Cryptovaluta in 2024

Wat Moet je Weten?

De opkomst van cryptovaluta zoals Bitcoin heeft de afgelopen jaren veel aandacht getrokken. In 2017 schoot de waarde van Bitcoin met ruim 1000% omhoog, wat wereldwijd veel nieuwe beleggers aantrok. Maar met die aandacht komen ook fiscale en juridische risico’s kijken, die vaak minder zichtbaar zijn dan het volatiele koersverloop. In deze blog geven we je praktische adviezen om problemen met de Belastingdienst te voorkomen en legale complicaties te vermijden. Soms wordt crypto vergeten in de aangifte of krijgt een belastingplichtige een vragenbrief. Steeds vaker zijn wij betrokken bij trajecten inzake de vrijwillige verbetering (ben het vergeten).

Nieuwe DAC8 wetgeving voor crypto in Nederland

Het Ministerie van Financiën heeft een wetsvoorstel ingediend om de Europese DAC8-richtlijn in de Nederlandse wet te implementeren, waarmee aanbieders van cryptodiensten vanaf 1 januari 2026 verplicht worden om gebruikersgegevens te verzamelen, te controleren en te delen met de Belastingdienst. Dit moet belastingontwijking en -ontduiking tegengaan. De gegevens worden jaarlijks gedeeld met andere EU-lidstaten en, door implementatie van het CARF, ook met niet-EU-landen die hieraan meedoen. Voor cryptobezitters verandert er niets; zij moeten al aangifte doen. De consultatie loopt tot 21 november, met indiening van het voorstel in het tweede kwartaal van 2025. Relevante documenten :

• Concept wettekst implementatie EU richtlijn gegevensuitwisseling crypto activa;
• Concept memorie van toelichting DAC8 en gegevensuitwisseling crypto activa;
• Beleidskompas formulier crypto.

Cryptovaluta en de Belastingdienst: Box 3 of Box 1?

In Nederland worden cryptovaluta zoals Bitcoin fiscaal gezien als vermogen en vallen ze onder box 3. Dit betekent dat de waarde van jouw cryptobezit op 1 januari van het belastingjaar moet worden opgegeven bij de jaarlijkse belastingaangifte. Het maakt niet uit of je je Bitcoin in cold storage of op een online wallet hebt staan – de Belastingdienst verwacht dat je het opgeeft als "Overige bezittingen."

Tip: Bewaar bewijs van waarde

De waarde van je cryptovaluta kan op verschillende exchanges variëren. Kies daarom een betrouwbare exchange om de koers op 1 januari vast te stellen en bewaar bewijs van die waarde, zoals screenshots of koershistorie, voor het geval de Belastingdienst hier vragen over stelt.

Vermogensbeheer of Ondernemersrisico?

Een belangrijk onderscheid bij cryptohandel is de vraag of je handelt als particuliere belegger of als ondernemer. In het eerste geval wordt de waarde van je crypto belast in Box 3, waarbij je belasting betaalt over een fictief rendement op je vermogen. Maar wanneer je actief handelt en crypto jouw bron van inkomsten is, kan dit worden aangemerkt als een onderneming en val je onder Box 1. In Box 1 kan de belastingdruk oplopen tot wel 49,5%, afhankelijk van je inkomen. Het verschil in belastingdruk tussen Box 1 en Box 3 kan dus groot zijn.

Tip: Raadpleeg een specialist bij intensieve handel

Als je veel handelt in cryptovaluta en kosten maakt om winst te genereren, kan de Belastingdienst dit als een onderneming beschouwen. Het is verstandig om hierover advies in te winnen bij een fiscalist om verrassingen te voorkomen.

Witwasrisico’s: Anonimiteit is geen vrijbrief

Hoewel Bitcoin en andere cryptovaluta legaal zijn, kleven er witwasrisico’s aan vanwege de anonimiteit van transacties. Justitie en de FIOD kunnen de herkomst van Bitcoins traceren, bijvoorbeeld via de blockchain. Wanneer jouw Bitcoin afkomstig is van een criminele bron (zoals darknet-marktplaatsen), kun je in juridische problemen komen, zelfs als je daar zelf niets van af wist.

Tip: Koop via erkende exchanges

Om witwasrisico’s te vermijden, is het verstandig om cryptovaluta alleen te kopen en verkopen via erkende platforms en exchanges waar identiteiten worden gecontroleerd. Vermijd anonieme transacties en zorg dat je altijd kunt verklaren waar je cryptovaluta vandaan komen.

Minen van Cryptovaluta: Ondernemerschap of Vermogen?

Het minen van cryptovaluta, zoals Bitcoin, wordt steeds populairder, maar brengt fiscale complicaties met zich mee. Bij mining kan het zijn dat de Belastingdienst dit als ondernemingsactiviteit beschouwt, vooral als je hoge investeringen doet in apparatuur en elektriciteit. In dat geval moet je de inkomsten uit mining in Box 1 opgeven, wat betekent dat je progressief wordt belast over je winst.

Tip: Houd je kosten goed bij

Als je cryptomunten mine, is het belangrijk om alle gemaakte kosten goed bij te houden en duidelijk vast te leggen hoeveel je verdient. Dit helpt niet alleen om je belastbare winst te berekenen, maar kan ook een rol spelen bij het vaststellen of je onderneming fiscaal erkend wordt.

Bewijslast: Zorg voor Transparantie

Bij cryptovaluta ligt de bewijslast vaak bij de belastingplichtige zelf. Dit betekent dat als je belastingaangifte doet, je moet kunnen aantonen hoeveel cryptovaluta je bezit en wat de waarde hiervan is op de peildatum (1 januari). Als de Belastingdienst twijfelt aan de juistheid van je opgave, kun je geconfronteerd worden met omkering van de bewijslast, waarbij jij moet aantonen dat je juist gehandeld hebt.

Tip: Bewaar transactiebewijzen

Bewaar bewijs van elke transactie die je met cryptovaluta doet. Dit kunnen bankafschriften zijn van aankopen via een exchange, of transactiebewijzen uit je wallet. Dit helpt bij het verantwoorden van je bezit en het verklaren van de herkomst van je vermogen.

Noot fiscaal jurist inzake bewijsvoering eigendom crypto

Als de Belastingdienst de herkomst van crypto niet in beeld krijgt en/of de belastingplichtige deze niet aannemelijk kan maken dan kan de Belastingdienst stellen dat de herkomst haar oorzaak heeft gevonden in arbeid, derhalve een beloning voor verrichte arbeid. De inkomsten worden dan belast als box 1 inkomen tegen het progressieve tarief. De belastingplichtige heeft in de basis de bewijslast voor de herkomst van zijn vermogen en over het feit dat dit vermogen legaal is verkregen. Of sprake is van fraude, witwassen of ontduiking ligt op de weg van de Belastingdienst of FIOD. Dit is nog te vaak marginaal "het is niet evident legaal, dus illigaal". De Belastingdienst heeft fors geinvesteerd in deze materie en beschikt thans over nieuwe software (chainanalysis).

Cryptovaluta bieden interessante mogelijkheden voor beleggers, maar brengen ook fiscale en juridische risico’s met zich mee. Zorg ervoor dat je je cryptobezit correct opgeeft bij de Belastingdienst en raadpleeg bij twijfel één van onze specailisten. Zo voorkom je onverwachte belastingheffingen of juridische complicaties. Cryptomunten mogen dan wel anoniem lijken, maar de fiscale regels rondom bezit en handel zijn dat zeker niet. Heb je vragen over de fiscale behandeling van cryptovaluta of wil je advies over jouw specifieke situatie? Neem gerust contact op met een fiscaal adviseur die gespecialiseerd is in cryptovaluta. Zo voorkom je dat jouw digitale goud een fiscale nachtmerrie wordt!