Cryptowinst via trading bot is winst uit onderneming

In een eerder artikel gingen wij in op een casus waarbij Henk (fictieve naam) geld heeft verdiend via een zogenaamde (eigen) trading bot. Via ruim 120.000 transacties maakte Henk ruim 8 miljoen winst (maar ook verliezen in eerdere jaren). Zijn deze winsten belast in box 3 of in box 1 (winst / resultaat)? De rechtbank was van mening dat er geen sprake is van winst uit onderneming, er zou geen objectieve voordeelsverwachting zijn, aldus de rechtbank. Het Gerechtshof denkt er in 2024 anders over, in dit artikel behandelen wij deze uitspraak van 9 juli 2024 (ECLI:NL:GHARL:2024:4613)

Trading bot is winst uit onderneming

Henk heeft in zijn vrije tijd een zogenaamde trading bot ontwikkeld. Een trading bot is een soort beleggingsrobot (algoritme) die op grond van data (indicatoren) bepaalde trends in koersontwikkelingen kan herkennen en op grond hiervan gaat handelen. De bot wil op grond van de indicatoren koersdalingen of stijgingen voorspellen.

De inspecteur is van mening dat er sprake is van resultaten die moeten worden aangemerkt als winst uit onderneming. Henk is van mening dat er sprake is van speculatie winst (en beetje geluk). De Rechtbank Gelderland (zie eerder artikel) was het met Henk eens, er was geen bron van inkomen. Er is namelijk - volgens de Rechtbank in 2022 - geen sprake van structureel positieve resultaten die in causaal verband staan tot de door Henk verrichte extra arbeid.

Het Gerechtshof Arnhem Leeuwarden is van mening dat de activiteiten van Henk - met betrekking tot crypto valuta - een bron van inkomen vormen. Henk had het oogmerk om voordeel te behalen en hij heeft deelgenomen aan het economische verkeer. Volgens de rechtbank was er geen voordeel te verwachten, volgens het Gerechtshof is dit echter wel zo. Het hof merkt stelt hierbij dat het met de transactie beoogde voordeel niet afhankelijk is van een wijziging van de markt maar juist van de bestaande toestand van die markt, dus geen speculatie winst. Het Gerechtshof kijkt hierbij ook naar het resultaat, deze groeit van 61 naar 730.

Noot fiscaal jurist inzake crypto, trading bot en belastingen

De komende jaren zullen er vele procedures worden gevoerd over de belastingheffing in crypto. Binnen onze praktijk adviseren wij vele belastingplichtigen en / of overleggen wij namens belastingplichtigen met de Belastingdienst over het bezit en / of de handel in crypto. De vraag die partijen verdeeld heeft gehouden is: 'is er sprake van bron van inkomen?' Volgens vaste jurisprudentie is sprake van een bron van inkomen indien aan de drie broncriteria is voldaan:

Deelname aan het economisch verkeer;
Voordeel beogen (het subjectieve criterium); en
Redelijkerwijs voordeel verwachten (het objectieve criterium).

Indien aan die drie criteria is voldaan, zijn de door Henk behaalde resultaten in principe belast in box 1 en moet beoordeeld worden of sprake is van winstrealisatie en of verweerder de omvang van het door eiser behaalde resultaat correct heeft berekend.

Henk heeft in eigen tijd een algoritme ontwikkeld (trading bot). Het programma kijkt naar koersverschillen die ontstaan bij cryptovaluta op verschillende handelsplatformen. Dit komt veelal door marktimperfectie. Het algoritme probeert door deze imperfectie een voordeel te behalen. Indien aan bepaalde - in het algoritme vastgelegde - parameters is voldaan, wordt automatisch een cryptovalutatransactie geïnitieerd. Genoemde imperfecties zijn slechts klein, maar door het verrichten van een groot aantal transacties, is desalniettemin substantieel voordeel te behalen. Verlies is echter ook mogelijk. Het resultaat dat hiermee door eiser is behaald, is door de Belastingdienst gezien als in box 1 te belasten arbitrageresultaat.

De Belastingdienst moet vervolgens bewijzen dat sprake is van een bron van inkomen. Hiertoe kijken de Belastingdienst en de rechtbank naar de inhoud van een brief van de staatssecretaris uit 2018 . De brief wordt kennelijk aangemerkt als beleid.

De rechtbank komt tot het volgende (op grond van genoemde brief):

In de jurisprudentie is uitgemaakt dat geen sprake is van een bron van inkomen in geval van een speculatieve transactie en als het eindresultaat niet beïnvloedbaar is door de verrichte arbeid. Dat geldt ook voor de handel in cryptovaluta.
Als daarentegen structureel positieve resultaten worden behaald die kunnen worden verklaard door arbeid van belanghebbende die verder gaat dan de arbeid die met speculatie samenhangt, is wel sprake van een bron van inkomen.
De meeropbrengst moet dus verband houden met de verrichte arbeid (in kwalitatieve of kwantitatieve zin). In het concrete geval zal aan de hand van de feiten en omstandigheden moeten worden beoordeeld of al dan niet sprake is van een bron van inkomen. Dat laatste is ter beoordeling aan de inspecteur.
In zijn algemeenheid zal – met inachtneming van de feiten en omstandigheden van het specifieke geval – gelet op het voorgaande bij het minen en de handel in cryptovaluta door een natuurlijk persoon, niet snel sprake zijn van een bron van inkomen.

De rechtbank komt tot de conclusie dat geen sprake is van structureel positieve resultaten die het gevolg zijn van arbeid. Henk stelt dat hij de trading bot in 2015 in zijn vrije tijd heeft gemaakt. Dergelijke trading bots zijn echter ook gewoon op het internet te koop. Dat Henk deelneemt aan het economische verkeer staat wel vast. Dat Henk ook voordeel wil halen is duidelijk, hij wil immers geen geld verliezen.

Cryptovaluta zijn echter, gelet op de grote koersuitslagen, te beschouwen als hoog speculatieve vermogenstitels. Dit volgt ook uit het feit dat in 2018 forse verliezen zijn gemaakt. Dit is in een jaar welke in de procedure niet ter discussie staat, maar deze verliezen mogen wel worden meegewogen bij de beantwoording op de vraag of sprake is van een objectieve voordeelsverwachting. De winst is niet zomaar - zonder toelichting of onderzoek - toe te schrijven aan arbeid. De positieve resultaten zijn het gevolg van koersontwikkelingen die samenhangen met (hoog speculatieve) cryptotransacties. Hierop heeft Henk geen invloed.

Het Gerechtshof denkt hier echter in 2024 anders over, de winsten zijn belast in box 1. De overwegingen zijn de volgende

Algemene (bron)voorwaarden:

Deelname aan het economische verkeer.
(Subjectief) oogmerk om voordeel te behalen.
(Objectieve) verwachting dat het voordeel redelijkerwijs kan worden behaald.

Deelname aan economisch verkeer:

Belanghebbende handelt op openbaar toegankelijke cryptovalutamarkten (exchanges).
Doel is het behalen van voordeel door de ontwikkeling van een trading bot voor arbitragehandel.

Subjectief oogmerk om voordeel te behalen:

Ondanks de hobbymatige interesse, is er een duidelijk oogmerk om voordeel te behalen.
Cryptovaluta, zoals BTC, hebben een koerswaarde en worden uitgedrukt in traditionele valuta.

Objectieve voordeelsverwachting:

Feiten en omstandigheden per jaar zijn bepalend, maar voorgaande jaren kunnen meewegen.
Arbitragehandel met de trading bot leidt in 75-80% van de gevallen tot een positief resultaat.
Voorafgaand aan transacties is het mogelijk te behalen voordeel precies te bepalen.
De handel heeft een stabiel succespercentage en is niet speculatief.

Resultaten arbitragehandel:

De hoeveelheid BTC is aanzienlijk toegenomen van 61 BTC (2015) tot 730 BTC (2019).
Positieve resultaten zijn consistent en robuust, onafhankelijk van BTC koersontwikkelingen.
Als er sprake is van een bron van inkomen, wordt dit aangemerkt als winst uit onderneming.
Onvoldoende duidelijkheid over de cryptovaluta bestemd voor arbitragehandel.
Behoefte aan een methode die zowel eenvoud als nauwkeurigheid in de resultaten biedt.

En toen ?

Partijen willen eerst gezamenlijk overeenstemming bereiken over de winstbepaling.
Inachtneming van de staking van de onderneming in 2023 kan hierbij relevant zijn.
Partijen krijgen vier weken na de uitspraak om het Hof te informeren over een eventuele overeenstemming.

Vragen of crypto? Mail ons gerust voor een vrijblijvende offerte.