Belastingdienst jaagt op crypto

Uit cijfers blijkt dat Nederland ongeveer 80 miljoen aan belastingheffing misloopt door onbekend crypto vermogen. Door de recente waardestijging zal dit bedrag in 2024 veel hoger zijn. De belastingdienst krijgt de komende jaren informatie in haar schoot geworpen door nieuwe Europese wetgeving, dit via de aanstaande DAC 8 wetgeving (artikel DAC 8).

Rapportageverplichting voor crypto (DAC 8)

De populariteit van cryptovaluta heeft de laatste jaren een grote vlucht genomen.

Waar in 2010 slechts weinigen bekend waren met het fenomeen cryptovaluta, kan je er in 2024 bijna niet meer omheen. Op 5 december 2024 doorbrak Bitcoin zelfs voor het eerst de magische grens van $ 100.000. In tijden waarin de koersen van cryptovaluta ‘door het dak’ gaan leidt dit tot een groeiend aantal belastingplichtigen die cryptovaluta aanhouden, maar wat betekent dit fiscaal? Cryptovaluta dient te worden opgenomen in de aangifte inkomstenbelasting (veelal in box 3). Doe je dit niet dan doe je een onjuiste aangifte met risico op een boete! Het verzwijgen van cryptovaluta was lange tijd iets waar de Belastingdienst geen grip op had, maar dat gaat veranderen! Vanaf 1 januari 2026 is namelijk de geïmplementeerde Europese Richtlijn (DAC 8) van kracht. In dit artikel gaan wij hier nader op in. U kunt uw aangifte ook voordien vrijwillig verbeteren of gebruik maken van de inkeerregeling. De laatste tijd zien wij dat ook de FIOD zich meer en meer richt op de herkomst van crypto gelden.

Gegevensuitwisseling DAC 8

Vanaf 1 januari 2026 zijn aanbieders van cryptodiensten in de Europese Unie verplicht om jaarlijks gegevens over gebruikers te verzamelen, te verifiëren en te rapporteren aan de belastingautoriteiten in de lidstaat waar zij onder de DAC 8 regeling vallen. De rapportageplicht geldt voor alle typen crypto-activa (waaronder ook NFT’s). Het niet naleven van de rapportageverplichting door cryptodienstverleners levert forse boetes op!

Wat wordt er zoal gerapporteerd

De gegevensuitwisseling bevat veel informatie. Thans wordt de waarde van de cryptovaluta enkel op peildatum (1 januari van het belastingjaar) belast. Let op! Wij gaan er in dit verband vanuit dat er geen sprake is van meer dan normaal vermogensbeheer (box 1). Echter, de rapportageverplichting gaat aanzienlijk verder. Onderstaand hebben wij een niet-limitatieve opsomming opgenomen wat er zoal wordt gerapporteerd:

• NAW- gegevens;
• BSN;
• Geboortedatum;
• Informatie over het type crypto en de totaal betaalde en /of ontvangen brutobedragen;
• De soorten aan- en verkooptransacties tegen fiat valuta;
• De reële marktwaarde; en
• Hetgeen dat wordt overgebracht naar zogenoemde ‘cold-wallets’.

Ook valt te denken aan de registratie van airdrops en stakingopbrengsten. De gegevens zullen vanaf belastingjaar 2026 zichtbaar zijn in de vooraf ingevulde aangifte (VIA).

Vrijwillig verbeteren bitcoin en crypto

In de praktijk blijkt dat er veel belastingplichtigen zijn die hun aangehouden cryptovaluta nooit eerder in hun aangifte inkomstenbelasting hebben opgenomen. Dit kan voortkomen uit onwetendheid of bijvoorbeeld, na jaren van foutief aangifte doen, angst voor de gevolgen. Het is echter raadzaam om eerder ingediende aangiften vrijwillig te verbeteren. Hoewel het boetevrij inkeren is afgeschaft leidt niets doen tot vele malen grotere problemen.

Op grond van artikel 67n AWR is het alsnog doen van een juiste en volledige aangifte een omstandigheid die aanleiding geeft tot het matigen van een vergrijpboete (maximaal 300% van de verschuldigde belasting), maar het blijft maatwerk. Overigens is over het niet tijdig voldoen van de aanslag als gevolg van een onjuiste aangifte ook nog eens belastingrente verschuldigd die naarmate de tijd verstrijkt steeds verder oploopt waardoor achterover leunen leidt tot een hogere aanslag.

Navorderingstermijn

De navorderingstermijn voor binnenlands aangehouden verzwegen vermogen bedraagt 5 jaar, voor buitenlands opgekomen of gehouden vermogensbestanddelen geldt een verlengde navorderingstermijn van 12 jaar. In de fiscale literatuur is nog veel onduidelijkheid over de verlengde navorderingstermijn op cryptovaluta. In beginsel geldt voor binnenlandse wallets (zoals ‘cold wallets) en binnenlandse exchanges ‘slechts’ een navorderingstermijn van 5 jaar. Lees ook een eerder artikel over dit onderwerp.

Herkomst crypto of bitcoin vermogen

Nadat hetzij de Belastingdienst, hetzij belastingplichtige zich heeft gemeld in verband met aangehouden cryptovermogen dient de herkomst te worden onderbouwd. In de praktijk blijkt dat dit nog wel vaak nog op problemen stuit. Vooral in de jaren dat cryptovaluta nog in de kinderschoenen stond zijn er diverse exchanges gesloten waardoor lastig te achterhalen is hoe het één en ander is ontstaan. In principe is belastingplichtige zelf vrij om aan te tonen hoe de cryptovaluta is ontstaan, maar dat dient wel degelijk bewijs te zijn en daar schort het nog wel eens aan. Soms mag crypto lager gewaardeerd worden in box 3 en de discussie of crypto moet worden gezien als geld of overige bezittingen zal ook nog wel worden gevoerd.

Noot fiscaal jurist inzake melding crypto

In dit artikel zijn wij kort ingegaan op de implementatie van een Europese Richtlijn (DAC 8) waarbij aanbieders van cryptodiensten binnen de EU gegevens moeten uitwisselen met de lidstaten. Dit betekent dat aangehouden cryptovaluta vanaf belastingjaar 2026 zichtbaar wordt in de vooraf ingevulde aangifte (VIA). Het wordt voor belastingplichtigen makkelijker om de waarde in de aangifte op te nemen, maar daar staat tegenover dat de Belastingdienst natuurlijk ook eerder inzicht heeft in aangehouden cryptovaluta door belastingplichtigen. Aangehouden cryptovaluta buiten de EU valt op dit moment (nog) buiten de gegevensuitwisseling, maar dient uiteraard ook te worden opgenomen in de aangifte inkomstenbelasting. Dit zal nog handmatig moeten gebeuren, omdat de betreffende cryptovaluta niet is opgenomen in de VIA. Ook op dit moment zien wij al de eerste vragenbrieven met verzoek om informatie van de Belastingdienst voorbij komen.

In de praktijk blijkt dat cryptovaluta nog steeds vaak, ten onrechte, niet is aangegeven door belastingplichtigen.  Indien u dit niet heeft gedaan luidt ons advies om dit alsnog te doen, maar laat u voorafgaand adviseren door een kundig adviseur! Niets doen is zeer onverstandig en leidt veelal tot meer problemen (boetes en oplopende belastingrente). Ondanks de afschaffing van het boetevrij inkeren zien wij namelijk nog steeds mogelijkheden om de boetes beperken. Wij kunnen u derhalve uitstekend begeleiden.

Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel? Neem dan gerust contact op met één van de onderstaande adviseurs.