Vragen belastingdienst over crypto of bitcoin

Een belastingplichtige met crypto komt in beeld bij de Belastingdienst via een derdenonderzoek of boekenonderzoek. De belastingplichtige verstrekt de belastingdienst informatie over de gekochte en verkochte crypto en de waardes per 1 januari van het jaar. De inspecteur is niet tevreden met de beantwoording en komt met extreem veel extra vragen. De belastingplichtige kan ze niet allemaal beantwoorden en vervolgens begint het "gedoe". Er volgt een informatiebeschikking en partijen stappen uiteindelijk naar de rechter.

Rechter corrigeert belastingdienst bij stellen van vragen over crypto

De belastingplichtige kan niet alle (zeer gedetailleerde) vragen (meer) beantwoorden omdat hij niet meer lid is van het platform en/of het platform niet meer bestaat of simpelweg de informatie er niet meer is. Er volgt een procedure bij de Rechtbank Holland en die doet op 10 december 2024 (ECLI:NL:RBNHO:2024:14016) uitspraak. Er is een informatiebeschikking vastgesteld en vervolgens wordt nog een tweede informatiebeschikking opgesteld. De inspecteur stelt dat in de tweede informatiebeschikking andere en nieuwe vragen worden gesteld en dat deze is opgesteld omdat in de eerste informatiebeschikking tekortkomingen zaten. De rechter is er wel klaar mee en stelt de belastingplichtige in het gelijk. De belastingdienst draaft door in al haar vragen en de informatie honger lijkt moeilijk te stillen. Als vragen over hetzelfde gaan (ook al zijn ze concreter) is een tweede verzoek niet toegestaan.

Tweede informatiebeschikking toegestaan of niet?

In een eerdere uitspraak van de Hoge Raad op 14 oktober 2022 (ECLI:NL:HR:2022:1439),  is geoordeeld dat een tweede informatiebeschikking voor dezelfde tekortkomingen niet mag maar voor andere vragen wel. In het advies van de AG (ECLI:NL:PHR:2021:1105) wordt grondig ingegaan op de algemene beginselen van behoorlijk bestuur en specifiek over detournement de pouvoir bij een tweede informatiebeschikking. De centrale vraag is of de eerste en tweede informatie beschikking mogen en/of deze over hetzelfde onderwerp gaan of niet.  De AG was het met rechtbank (ECLI:NL:RBNNE:2019:5863)  en het gerechtshof (ECLI:NL:GHARL:2021:1164) eens, er mag een tweede verzoek worden gedaan richting belastingplichtige.

Vragen van de belastingdienst over crypto

Bij crypto bezit stelt de Belastingdienst soms veel gedetailleerde (en soms onmogelijke) vragen. De vragen moeten wel relevant zijn voor de belastingheffing. Bij verzwegen vermogen of bezittingen (zoals crypto) leert onze ervaring dat de toonzetting van brieven niet zo vriendelijk is en dat extreem veel (irrelevante) vragen worden gesteld. Soms kan informatie simpelweg niet worden verstrekt omdat de informatie er niet meer is of niet is bewaard of omdat het accountant (platform) niet meer bestaat en/of de inlog er niet meer is. De belastingplichtige heeft dan een zogenaamde inspanningsverplichting om de informatie te verkrijgen. Bij ondernemers gaat dit verder maar vaak gaat het (gelukkig) om particulieren, een particulier heeft geen administratieplicht.

Welke vragen stelt de belastingdienst over (verzwegen) crypto of bitcoin

De vragen die wij voorbij zien komen zijn de volgende;

1. Startjaar van de investeringen graag omschrijven en hoe en met welk geld de bitcoins zijn gekocht.
2. Via welke bankrekeningen zijn de aankopen gedaan en tevens kopie van de aankoop
3. Kunt u een .csv bestand van uw bank en de bitcoin rekening aanleveren?
4. Op welke exchanges is er gehandeld?
5. Wat voor soort wallets waren er?
6. Hoe zijn de aankopen voldaan?
7. Bij wie zijn deze bitcoins aangeschaft?
8. Hoe zijn de aankopen precies gegaan?
9. Bij wie zijn de aankopen gedaan?
10. Hoe zijn deze bitcoins in uw bezit gekomen en in welke vorm?
11. Wanneer en hoeveel bitcoins heeft u vanaf de USB sitch in de wallet gezet?
12. Wanneer en hoeveel bitcoins heeft u vanuit uw wallet op een harde schijf gezet?
13. Hoeveel zijn er in het jaar verkocht?
14. Heeft u de harddrive waarop de bitcoins zich zouden hebben bevonden voordat u ze naar uw wallet heeft gezet nog in uw bezit? Zo ja, dan hebben we daar graag inzage in.
15. Aan wie zijn de bitcoins verkocht?
16. U heeft aangegeven dat u niet meer in uw wallet kunt omdat u geen wachtwoord meer heeft. Mocht blijken dat u die toch nog wel heeft, dan hebben we graag inzage in deze wallet, omdat het verloop van de bitcoins daarin zichtbaar moet zijn en uw verklaring mede zou kunnen onderbouwen.
17. Op welke datum/data is welke hoeveelheid bitcoins aangekocht, voor welke prijs en via welke organisatie, tussenpersoon of bank;
18. Op welke datum/data is welke hoeveelheid bitcoins verkocht, voor welke prijs en via welke organisatie, tussenpersoon of bank;
19. Hoe zijn de aankopen van de bitcoins gefinancier Bij wie zijn deze bitcoins aangeschaft?.
20. Hoe is de verkoop van bitcoins precies gegaan?
21. Heeft u geld in contanten ontvangen?

22.  Heeft u de USB stick waarop de bitcoins zich zouden hebben bevonden voordat u ze naar uw wallet heeft gezet nog in uw bezit? Zo ja, dan hebben we daar graag inzage in.

Noot fiscaal jurist inzake verstrekken informatie over bitcoin

Bij vrijwel al onze crypto klanten wil de belastingdienst - tot in detail - weten wat de herkomst en de exacte omvang van het crypto vermogen is geweest. Vaak blijkt niet alle informatie (nog) beschikbaar omdat accountants zijn opgeheven of wachtwoorden zoek zijn. Dit geeft bewijsproblemen en vaak uitvoerige discussies met de belastingdienst. De oorzaak ligt niet altijd bij de belastingplichtige, in de beginjaren waren platformen (of exchanges) niet bezig met overzichten, compliance of de administratieve weergave. Deze beschikbare informatie is vaak niet voldoende voor de Belastingdienst. En dan?

De belastingdienst vraagt vaak extreem veel informatie en meestal per exchange een zogenaamd comma seperated values bestand (CSV bestand). Via een dergelijk bestand (dat er vaak niet is) kun je tot in detail zien welke transacties er zijn gedaan. De belastingdienst zet deze informatie in haar eigen software (chain analysis), dit programma wordt sinds 2024 gebruikt en werkt erg goed (terug herleiden informatie tot aan de blokchain).

De inspecteur kan een belastingplichtige verplichten om informatie te verstrekken. De belastingplichtige is gehouden die inlichtingen ook te verstrekken en een toelichting te geven. Als dit niet wordt gedaan kan de inspecteur een informatiebeschikking afgeven en zelfs een (civielrechtelijke) dwangsomprocedure opstarten (zie Rechtbank Den Haag d.d. 3 janauri 2025 ECLI:NL:RBDHA:2025:22). Als u een informatiebeschikking ontvangt is het volgende van belang;

1. Beoordeeld het informatieverzoek en controleer of de gevraagde informatie fiscaal relevant is voor de belastingheffing (zie artikel)
2. Verzamel de beschikbare informatie (indien mogelijk) en stuur tijdig een reactie.
3. Maak indien nodig (pro forma) tijdig bezwaar
4. Schakel een specialist in om u te helpen

De overheid bekijkt ook of informatiebeschikkingen de rechtsbescherming van een belastingplichtige niet aantasten (zie rapport), dit is zeker niet altijd het geval.