Verzwegen inkomsten van een onderneming en omkering bewijslast

Als een ondernemer - volgens de Belastingdienst - stukken heeft achtergehouden spelen er vele fiscale zaken door elkaar. De belangrijkste onderwerpen die dan naar voren komen zijn de omkering van de bewijslast en de redelijke schatting (artikel), de omkering van de bewijslast en de informatiebeschikking (artikel), is de opgelegde vergrijpboete terecht of niet (artikel), zijn er stukken door de belastingdienst achtergehouden (artikel), de informatieverplichting van de belastingplichtige (artikel) en moet de belastingplichtige ook prive informatie verstrekken (artikel). In dit artikel behandelen wij een uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam d.d. 20 maart 2025 ECLI:NL:GHAMS:2025:1480 waarbij een aantal relevante onderdelen over deze onderwerpen aan de orde komen.

Verzwegen inkomen of omzet door ondernemer

Het Gerechtshof Amsterdam gaat er eens goed voor zitten en stelt in eerste instantie vast dat de inspecteur nog een aantal stukken uit een derdenonderzoek (artikel) moet verstrekken. Deze stukken worden door de inspecteur verstrekt. Het hof stelt vast dat de complexe structuur met BV's, stichtingen en commanditaire vennootschappen reele betekenis mist. Henk (de bestuurder) is de enige persoon die binnen de structuur "de dienst" uitmaakte. Het gerechtshof leidt uit alle stukken af dat belanghebbende feitelijk de bedrijven voor eigen rekening en risico dreef en dat de winsten aan Henk of zijn bedrijven toekwamen. Nu Henk de inkomsten niet in zijn aangiften heeft verantwoord, is de vereiste aangifte niet gedaan en wordt de bewijslast omgekeerd en verzwaard. Belanghebbende slaagt er niet in te bewijzen dat de aanslagen onjuist zijn. Deze zijn gebaseerd op een redelijke schatting. De opgelegde vergrijpboete blijft grotendeels instand, de boete wordt - in verband met de redelijke termijn - wel verminderd van 50% tot 30%, dit conform de uitspraak van de Rechtbank.

Noot fiscaal jurist inzake verzwegen inkomen ondernemer

Op grond van artikel 47 AWR is een belastingplichtige verplicht om alle fiscaal relevante informatie aan de belastingdienst te verstrekken (de informatieplicht). Als niet alle informatie wordt verstrekt kan de belastingdienst een zogenaamde informatiebeschikking opleggen.  De belastingplichtige moet vaak een auditfile overleggen en daarnaast (soms) ook extra informatie, zoals mailverkeer, agenda's, facturen, bankafschriften, contracten en overige transactie informatie. Als omzet of inkomen wordt verzwegen loopt de belastingplichtige het risico dat navorderingaanslagen en/of vergrijpboetes worden opgelegd. Ook kan de FIOD besluiten een strafrechtelijk traject (artikel 69 AWR) op te starten. In sommige gevallen wordt de bewijslast gedeeltelijke omgekeerd, bijvoorbeeld als niet alle - fiscaal relevante - vragen worden beantwoord, zie hiertoe Hoge Raad d.d. 27 mei 2022 (ECLI:NL:HR:2022:767).

Soms komt de belastingdienst minder goed weg met opgelegde aanslagen of onderzoeken. Op het moment dat een onderzoek onrechtmatig wordt gestart kan de rechter strak ingrijpen (zie Gerechtshof Arnhem Leeuwarden d.d. 16 april 2024 ECLI:NL:GHARL:2024:2464). Ook worden regelmatig vergrijpboete verminderd omdat opzet en / of grove schuld niet overtuigend wordt aangetoond (zoald bij Gerechtshof 's Hertogenbosch d.d. 26 februari 2025 ECLI:NL:GHSHE:2025:523), de aanslag navorderingsaanslag inkomstenbelasting - in verband met groot bedrag aan contante uitgaven - bleef wel in stand. De inspecteur moet wel aan de bal blijven en voortvarend handelen, zo niet dan kan de rechter de aanslag vernietigen (zie Hoge Raad d.d. 1 november 2024 ECLI:NL:HR:2024:1557)

Bij een boekenonderzoek is het eigenlijk altijd verstandig om een specialist in te schakelen, zo voorkomt u dat u verkeerde, te uitgebreide of onjuiste informatie verstrekt. Documenteer altijd goed welke informatie (en waarom) is verstrekt en bekijk ook of de informatie fiscaal relevant is, u hoeft immers niet alle informatie waarom wordt gevraagd te verstrekken. Zorg er ook voor dat u prive en zakelijke stukken strikt gescheiden heeft bewaard (dus ook 2 mailadressen en verschillende harde schijven). Bewaar adviezen ook altijd apart van uw administratie, fiscale adviezen hoeven veelal niet aan de belastingdient te worden verstrekt.