Op de zaak betrekking hebbende stukken

In bezwaar en beroepsprocedures moet de inspecteur in beginsel alle op de zaak betrekking hebbende stukken aan u overleggen. Wij merken dat regelmatig niet alle stukken in uw dossier aanwezig zijn en/of in procedures niet alle relevante stukken worden verstrekt. Er volgt dan een discussie over het feit of bepaalde stukken of gegevens wel op niet op uw zaak (aanslag) betrekking hebben. Maar welke informatie moet er nu wel en niet worden verstrekt? In dit artikel een overzicht van uw rechten en de gevolgen bij de rechter als niet alle stukken worden verstrekt. Dit gaat derhalve om

adviezen
derdenonderzoeken
informatie uit boekenonderzoek
standpunten kennisgroep
correspondentie
verslagen van telefooongesprekken
e-mails

De inspecteur mag geen selectie maken zodat hij naar eigen inzicht gaat beoordelen welke stukken wel en niet worden verstrekt. De Hoge Raad heeft in haar arrest duidelijk gemaakt welke stukken wel en niet moeten worden verstrekt. Dit is in 2022 door de Hoge Raad nog eens herhaald en verder duidelijk gemaakt.

Wat zijn op de zaak betrekking hebbende stukken in een fiscale procedure?

Op de zaak betrekking hebbende stukken zijn van cruciaal belang bij een procedure tegen de belastingdienst. Voorafgaand aan het hoorgesprek kunt u uw dossier bij de belastingdienst inzien. Bij op de zaak betrekking hebbende stukken in een fiscale procedure gaat het om:

stukken of gegevens die de inspecteur ter beschikking hebben gestaan;
stukken of gegevens die een rol hebben gespeeld bij het nemen van de beslissing door de inspecteur bij het opleggen van de aanslag of verstrekken van de beschikking.

Stukken die de inspecteur / belastingdienst ter beschikking hebben gestaan

Het gaat om alle stukken en gegevens die de inspecteur ter beschikking hebben gestaan op het moment dat hij zijn beslissing heeft genomen. Dit kunnen ook interne stukken zijn en/of stukken die zich bij derden bevinden en die (nog) niet aan de inspecteur zijn verstrekt. Bij stukken uit een FIOD rapport moet dit per onderdeel worden beoordeeld. Het kan hierbij gaan om stukken die bij het opleggen van de aanslag zijn geraadpleegd maar ook om stukken die pas in de bezwaarfase op tafel zijn gekomen. Het stuk moet de inspecteur wel ter beschikking hebben gestaan. Stukken die pas in de loop van een procedure aan de inspecteur ter beschikking komen moeten direct aan u (en de rechter) ter beschikking worden gesteld.

Stukken of gegevens die de inspecteur niet heeft gebruikt

Het is niet van belang of de inspecteur de stukken heeft gebruikt of niet. Ook deze stukken moeten aan u worden verstrekt. Als de inspecteur het stuk of de informatie in zijn bezit heeft of heeft gehad en het eventueel van belang kan zijn voor het geschilpunt dan moet het ook aan u worden vertrekt. Ook stukken die een alinea of passage bevatten die voor u relevant kan zijn moeten worden verstrekt.

Elektronische stukken die de inspecteur ter beschikking staan

Het kan zijn dat de inspecteur, bijvoorbeeld voor een derdenonderzoek, mails heeft verzonden of telefoongesprekken heeft gevoerd. Ook deze digitale informatie moet aan u worden verstrekt. Bij een boekenonderzoek wordt vaak een digitaal dossier aangelegd op het systeem van de belastingdienst, ook deze informatie behoort tot uw dossier en moet (in principe) ter beschikking worden gesteld. Hij een dossierinzage moet u hierom vragen (tips dossierinzage).

Geheimhouding van stukken door de inspecteur

Soms kan de inspecteur zich beroepen op zijn geheimhouding. Dit kan als er een gewichtige reden is om de stukken niet te verstrekken. Dit speelt in twee situaties:

volledige geheimhouding voor iedereen
geheimhouding voor u maar niet voor de rechter, de rechter zal dan bepalen of u de stukken krijgt of niet.

Van gewichtige redenen om informatie niet te verstrekken kan sprake zijn indien:

het gaat om stukken voor intern beraad of intern advies (rapporten, e-mails etc.);
stukken met persoonsgegevens van derden of ambtenaren (in verband met hun privacy);
strategische informatie van de belastingdienst;
bedrijfsgevoelige informatie;
stukken die voor uw zaak niet relevant zijn.

In voorkomende gevallen zal de geheimhoudingskamer (de rechter) bepalen of stukken onder de geheimhouding vallen of niet. Hierbij weegt de rechter de belangen van de belastingdienst en uw belangen. De belangafweging wordt op grond van de volgende argumenten gewogen:

internationale belangen;
het recht op een eerlijk proces;
privacy van derden of ambtenaren;
het verdedigingsbeginsel;
publieke belang.

Niet overleggen van stukken en de gevolgen hiervan

Als de inspecteur informatie niet gaat verstrekken in een procedure kan dit verstrekkende gevolgen hebben. Als u informatie niet zou verkrijgen kunt u de inspecteur of de rechter hierom vragen. Dit moet gemotiveerd en dat is niet altijd eenvoudig. Allereerst moet u weten of er stukken niet in in uw dossier zitten en vervolgens moet u aannemelijk maken dat deze stukken relevant zijn of zijn geweest. De rechter zal vervolgens bekijken of uw verzoek redelijk is. Meestal zal de informatie aan u ter beschikking worden gesteld. Doet de rechter dit niet dan zal er gemotiveerd een beslissing hierover worden genomen (uitspraak). Als de inspecteur moet verstrekken en dit niet doet dan kan de rechter hieraan gevolgen verbinden, die haar als passend voorkomen. Dit kan het volgende tot gevolg hebben:

gunstiger bewijslastverdeling voor u (uitspraak);
toekennen schadevergoeding (uitspraak)
veroordeling inspecteur in kosten of griffierechten;
verlagen of verminderen van de boete;
vernietigen van de aanslag (uitspraak).

Noot fiscaal jurist inzake op de zaak betrekking hebbende stukken

Alle op de zaak betrekking hebbende stukken moeten aan belastingplichtige en de rechter worden verstrekt. In een arrest van de Hoge Raad wordt duidelijk ingegaan op welke informatie wel en niet moet worden verstrekt.

De achterliggende jaren worden de formele aspecten bij bezwaar- en beroepsprocedures steeds belangrijker. Of het nu bedoeld of onbedoeld is, de Belastingdienst lijkt soms winnen belangrijker te vinden dan een goede toepassing van het recht. Het achterhouden van stukken is dan ook een doodzonde. Het tijdig vragen om inzage in het dossier in de bezwaarfase kan al een goed beeld geven van welke documenten de Belastingdienst aan een aanslag ten grondslag ligt. Maak dan ook gebruik van deze dossierinzage (op basis van 5:49 Awb voor vergrijpboetes en 7:4 van het dossier in het kader van het bezwaar).

In welke omstandigheden op de Belastingdienst mag worden vertrouwd en wanneer dat vertrouwen kan worden opgezegd is aardig ontwikkeld in de uitspraken van de Hoge Raad. De rechter moet vervolgens zorgvuldig onderzoeken of alle op de zaak betrekking hebbende stukken aan belastingplichtige zijn verstrekt. Als de inspecteur niet alle op de zaak betrekking hebbende stukken aan belastingplichtige verstrekt, is het aan de rechter om daar consequenties aan te verbinden (artikel 8:31 AWB). Een mogelijke consequentie van het niet verstrekken van stukken kan zijn dat de aanslag wordt vernietigd. Ook kan de zaak worden terugverwezen en / of kan er een schadevergoeding worden toegekend.

In bezwaar- en beroepszaken kan de belastingplichtige zijn / haar dossier inzien. Wij zien dat, los van de echte discussie (materiële belastingschuld), ook de formele aspecten steeds vaker voor een gelijk bij belastingplichtige kunnen zorgen. Jongbloed Fiscaal Juristen is gespecialiseerd in fiscale bezwaar- en beroepszaken en heeft ruime ervaring met voeren van procedures tegen de Belastingdienst.

Laat u eens bijstaan door een fiscaal jurist in bezwaar- of beroepszaken (of bij een boekenonderzoek). Vrijblijvende afspraak of second opinion? Mail of bel ons gerust.