Private Equity en Bedrijfsstructuren

Wanneer een private equity-partij toetreedt tot een onderneming, draait alles om juridisch en fiscaal juiste structurering. Niet alleen juridisch, maar vooral ook fiscaal. In dit artikel nemen we je mee in de wereld van private equity structuren, renteaftrek, afspraken met verkopers en hoe je als ondernemer (of adviseur) hier commercieel van kunt profiteren. Wij adviseren regelmatig ondernemers in de voorbereiding en bij de transactie, voorbeelden hiervan zijn Elektramat en Riwald. Ook adviseren wij regelmatig familiebedrijven bij een (gedeeltelijke) verkoop.

Hoe Private Equity een bedrijf overneemt

Private equity (PE) investeerders stappen bijna nooit direct in het aandelenkapitaal van een bestaand bedrijf. Ze richten een aparte overnameholding (meestal een BV) op, vaak gecombineerd met een internationale holding (bijv. Luxemburg), en gebruiken een mix van vreemd vermogen (leningen) en eigen vermogen (vaak in de vorm van PEC's: preferred equity certificates).

De structuur ziet er vaak als volgt uit:

• Topholding (bijv. coöperatie, FGR of CV): investeringsfonds
• Midholding: vaak gevestigd in Luxemburg of Nederland
• Overnameholding: Nederlandse BV, fiscale eenheid met de werkmaatschappij
• Target: de onderneming waarin wordt geïnvesteerd

Deze structuur biedt maximale controle, flexibiliteit en fiscale optimalisatie. In voorkomende gevallen wordt de eerste cash out bij de overname beperkt via een earn out of vendor loan. In een uitgebreid memo van de belastingdienst wordt ingegaan op de fiscale merites bij de overname van door een PE partij.

Juridische afspraken met de verkopende partij

Bij een PE-deal worden uitgebreide juridische documenten opgesteld, zoals:

• Aandeelhoudersovereenkomst: over zeggenschap, dividendbeleid, exit-opties
• SPA (Share Purchase Agreement): koopprijs, garanties, vrijwaringen, earn-outs
• Managementparticipaties: co-investering van het zittende management
• Clawback & ESG-afspraken: bijv. prestatie- of duurzaamheidscriteria gekoppeld aan latere betalingen

Fiscaal aandachtspunt: renteaftrek of earningsstripping

PE-partijen financieren een overname veeal via extern financieringen (bancaire instellingen), investeerders, eigen vermogen en soms een Vendor Loan. Die leningen brengen rente met zich mee, en die rente moet zoveel mogelijk ten laste van belaste winsten kunnen worden gebracht. Optimaal is dat de rente tegen een hoog tarief ten laste van de winst wordt gebracht en tegen een laag tarief wordt belast. De belangrijkste invalshoeken:

• Artikel 10a Wet Vpb Renteaftrek wordt geweigerd als er sprake is van een onzakelijke omleiding binnen het concern. In meerdere arresten is bevestigd dat er wél renteaftrek mogelijk is, mits: er onafhankelijke leningverstrekkers zijn, er zakelijke motieven bestaan voor de structuur en de belastingplichtige dit aantoont (tegenbewijsregeling)
• Fraus legis : Zelfs als aan artikel 10a wordt voldaan, kan renteaftrek alsnog worden geweigerd bij belastingontwijkend gedrag. De Hoge Raad bevestigde dit in meerdere arresten (artikel)
• Earnings-strippingmaatregel (artikel 15b Wet Vpb): Sinds ATAD2 geldt dat rente op groepsfinancieringen beperkt aftrekbaar is tot 30% van de fiscale EBITDA. PE-partijen plannen hun financieringsstructuur hieromheen.

Fiscale advisering bij overname door PE partij

Voor ondernemers die (gedeeltelijk) hun bedrijf verkopen aan een PE-partij zijn er volop kansen. Een zorgvuldige voorbereiding en het opzetten van een juiste structuur is hierbij van belang. Dit kan zorgen voor bijvoorbeeld minder overdrachtsbelasting, hogere koopsom en/of minder belastingheffing in de toekomst.

Noot fiscaal jurist inzake overname door PE partij

Wie de structuur van een PE-investering goed opzet, kan dubbele belastingheffing voorkomen, fiscaal voordeel genieten, risico’s beperken en toekomstige groei veiligstellen. Voor ondernemers is het dus zaak om niet alleen te letten op de verkoopprijs, maar ook op hoe de deal juridisch en fiscaal wordt ingericht. Voor private equity partijen speelt met name de renteaftrek (beperking) een grote rol bij een overname. In eerdere arresten van de Hoge Raad (bij Hans Anders en Autobar) was er discussie met de belastingdienst over de renteaftrek. Hierbij werden overname holdings opgericht en wordt de overgenomen BV (target) opgenomen in een fiscale eenheid voor de Vennootschapsbelasting. Hierdoor wordt de betaalde rente verrekend met de winsten van de target vennootschap. Veelal wordt de overnameholding gefinancierd via een buitenlandse (Luxemburg komt vaak voor) entiteit, in dergelijke landen wordt de rente tegen een laag tarief belast. De leningen in Luxemburg worden verkregen via zogenaamde PECs (prefferd equity certificates), de externe aandeelhouders hebben veelal een belang dat lager is dan 33% (geen verbonden partij). De belastingdienst heeft in diverse procedures verweer gevoerd tegen dergelijke structuren, veelal met als insteek dat de rente op grond van artikel 10a niet aftrekbaar is.

Op het moment dat fraus legis door de belastingdienst kan worden aangetoond kan ook via deze invalshoek de renteaftrek om zeep worden geholpen, dit kwam aan de orde in het Hunkemoller arrest (artikel).

Wil je weten of jouw onderneming klaar is voor private equity of zoek je een fiscale second opinion bij een lopend traject? Neem dan contact op met onze fiscalisten. Wij begeleiden ondernemers, DGA's en investeerders door het hele proces — van structuur tot SPA en beyond. Stuur ons gerust een email voor een vrijblijvende kennismaking.