Volop vragen over belasting op bitcoin: ’Grote uitdaging voor Belastingdienst’

AMSTERDAM - Zo’n twee miljoen Nederlanders bezitten cryptovaluta. Mensen die een leuke som aan digitale munten in hun bezit hebben, zijn verplicht om de Belastingdienst daarvan op te hoogte te stellen (fiscaliteit en crypto). Maar rondom de belasting over cryptovaluta zijn nog een hoop vragen. „Het is een van de grootste uitdagingen voor belastingdiensten wereldwijd.”

„Cryptovaluta zijn momenteel aan het zicht van de Belastingdienst onttrokken”, stelt fiscaal jurist Marco Bik van Jongbloed Fiscaal Juristen. (crypto nog melden in uw aangifte?) Heb je als Nederlander meer dan €57.000 (of €114.000 met fiscaal partner) aan vermogen en bestaat een deel daarvan uit bitcoins of andere cryptomunten? Dan moet je dat opgeven bij je aangifte. Maar voorlopig is de fiscus daarvoor nog puur afhankelijk van de goede wil van de belastingbetaler.

Een manier om ’mee te kijken’ in de cryptoportemonnee van Nederlanders heeft de Belastingdienst dus nog niet. Al komt daar met een nieuwe Europese richtlijn (DAC8) deels verandering in: vanaf 2027 moet iedere crypto-exchange met Nederlandse klanten gegevens rapporteren aan de fiscus, te beginnen met de informatie over belastingjaar 2026. De Fiod zoekt ook naar crypto.

Maar dan nog blijft een flink deel van die informatie buiten bereik, stelt fiscalist Dennis Post van EY. „Veel Nederlanders kopen hun cryptovaluta via bekende exchanges als Bitvavo of Coinmerce. Dat zijn partijen die winst maken met die handel en die zullen alles netjes doorgeven. Maar er zijn ook decentrale exchanges. Daarop kunnen mensen met cryptovaluta handelen zonder tussenpersoon.” Het is volgens Post niet te achterhalen met wie je precies zaken doet op zo’n decentrale exchange en ze zijn voor de Belastingdienst ook niet inzichtelijk. Hetzelfde geldt voor online casino’s en online games waar je cryptovaluta kunt verdienen: die vallen mogelijk niet onder DAC8 en zijn dus niet rapportageplichtig.

Ook met een nieuwe richtlijn blijft een deel van de cryptovaluta dus onder de radar. Mede daarom is het Internationaal Monetair Fonds bezorgd over de digitale munten. Die zouden namelijk eenzelfde eigenschap als cash bezitten: ze zijn deels onzichtbaar voor overheden. Het gevolg daarvan – een derving van belastinginkomsten – noemt het IMF ’misschien wel het grootste gevaar van cryptovaluta’. Ook de Verenigde Naties sprak al eens zijn zorgen uit over cryptovaluta, die ’een bedreiging voor de monetaire soevereiniteit van ontwikkelingslanden zouden zijn’. Juist in landen als Kenia, India en Nigeria zijn er veel crypto-adepten.

In Nederland speelt dat gevaar niet, al krijgt de Belastingdienst het wel steeds drukker met bitcoin en andere munten. Er zijn al specialisten in dienst, die de fiscalisten van de Belastingdienst ondersteunen bij vragen over cryptovaluta. En aan vragen geen gebrek, stelt Bik: „Er zijn veel situaties waar de Belastingdienst voor het eerst mee te maken krijgt. Wat als je bijvoorbeeld wel cryptovaluta in een wallet hebt staan, maar daartoe geen toegang meer hebt? Moet je dat dan alsnog belasten?”

Volgens de fiscalist zijn er niet alleen bij de Belastingdienst vragen. Ook cryptobezitters worden langzaamaan wakker, stelt hij. „Wij zien best wat mensen die zich zorgen maken over hun belastingaangifte. Vaak zijn het jonge mensen die ooit toevallig wat bitcoins kochten en nu ineens rijk zijn. Voor een fiscale leek is het echt lastige materie.” Post ziet hetzelfde: „Mensen komen bij ons aan met een digitale schoenendoos. Ze hebben meerdere cryptovaluta, soms bij wel tientallen exchanges. Wij moeten daar dan iets van maken, maar sommige transacties zijn allang niet meer zichtbaar.”

Wie zijn cryptovaluta al enkele jaren geleden had moeten opgeven maar dat nog niet deed, kan dat alsnog doen. De Belastingdienst ziet cryptobezitters hier de laatste jaren regelmatig gebruik van maken, stelt een woordvoerder. Dit kan alsnog leiden tot een boete, maar volgens Bik is het toch verstandig om je tijdig bij de fiscus te melden. „Uiteindelijk wil je de waarde van die cryptovaluta toch een keer gebruiken, en vaak heb je dan euro’s nodig. Als jouw bank ineens ziet dat er tienduizenden euro’s worden bijgeschreven, gaan er alarmbellen rinkelen. Dat kun je maar beter voor zijn.”

Als je het vermogen bewust verzwijgt en de Belastingdienst komt er toch achter, kan dat nare gevolgen hebben. Het leidt – afhankelijk van de grootte van het bedrag – tot een navorderingsaanslag, een hoge boete en in sommige gevallen zelfs strafrechtelijke vervolging.

Wij adviseren wekelijks belastingplichtigen die worstelen met crypto, vragen? Neem gerust contact met ons op.