Crypto en software

Het komt steeds vaker voor dat particulieren met behulp van software handelen in crypto. Deze software neemt vaak taken als aan- en verkoop over, maar monitort soms ook de markt op zoek naar potentieel goede handelsmogelijkheden. Wij worden de afgelopen tijd regelmatig benaderd met vragen over dit fenomeen en wat de gevolgen zijn voor de belastingheffing. In dit artikel gaan wij daar nader op in. De kwestie die steeds voorligt komt neer op de vraag of sprake is van belastingheffing in box 1 (werk en wonen) of box 3 (sparen en beleggen).

Handelen in crypto met software een bron van inkomen?

Bij de vraag of sprake is van resultaten uit cryptohandel die in box 1 vallen, is steeds de vraag of sprake is van een bron van inkomen. Om te kunnen spreken van een bron van inkomen, moet aan drie voorwaarden zijn voldaan:

• De belastingplichtige neemt deel aan het economisch verkeer;
• Met die deelname beoogt de belastingplichtige een voordeel te behalen;
• Het voordeel dat belastingplichtige beoogt te behalen, is naar maatschappelijke opvattingen redelijkerwijs te verwachten.

Deze voorwaarden volgen (meest recent) uit een arrest van de Hoge Raad uit 2018. Wij behandelen hierna deze voorwaarden afzonderlijk op een korte wijze. Daarna passen wij de voorwaarde toe op het gebruik van software.

Deelname aan het economisch verkeer

De voorwaarde van deelname aan het economisch verkeer werkt als een vangnet om zuivere privéaangelegenheden buiten de belastingheffing te houden. Illustratief is het aanleggen en benutten van een moestuin in de eigen achtertuin. Bij de handel in crypto is echter vrijwel altijd sprake van deelname aan het economisch verkeer, omdat wordt gehandeld op diverse platforms. Van deelname aan het economisch verkeer zal over het algemeen dus sprake zijn, ongeacht of gebruik wordt gemaakt van software.

Indien sprake is van deelname aan het economisch verkeer, kan dat voldoende zijn om een bron van inkomen aan te nemen. De voordeeltoetsen (voorwaarden twee en drie) hoeven dus niet altijd uitgevoerd te worden. De Hoge Raad heeft bepaald dat de voordeeltoetsen met name zien op de situatie waarin het gaat om de afbakening van belaste transacties in de sfeer van inkomstenverwerving tegenover louter speculatieve activiteiten. De vraag naar het speculatief karakter is echter bij crypto van belang en derhalve dienen de twee voordeeltoetsen te worden aangelegd.

Voordeel beoogd door belastingplichtige

Voorwaarde twee gaat om de vraag of belastingplichtige beoogt een voordeel te behalen. Strikt genomen een moeilijke toets om aan te leggen, omdat gekeken moet worden naar intenties. In de praktijk zien wij daarom dat aan deze voorwaarde niet te zwaar wordt getild. Over het algemeen zal de handel in crypto – in ieder geval deels – zijn gericht op het behalen van geldelijke voordelen.

Voordeel naar maatschappelijke opvattingen redelijkerwijs te verwachten

Deze derde toets is meer objectief van aard en krijgt daarom in de praktijk meer aandacht. De vraag die centraal staat is of het voordeel redelijkerwijs te verwachten is. Hier zien wij duidelijk terug dat gekeken moet worden naar het afbakenen van winstgevende activiteiten tegenover louter speculatieve activiteiten. Daarbij geldt dat speculatieve activiteiten niet snel omslaan in niet-speculatieve activiteiten. Hierover is in de loop der jaren een behoorlijk aantal procedures gevoerd.

Uit deze jurisprudentie komt naar voren dat het er steeds om zal gaan of de voordelen die worden behaald kunnen worden verklaard uit inspanningen van de belastingplichtige. Daarbij is de omvang van de arbeid niet doorslaggevend. In een zaak waarin de nadruk werd gelegd op de omvang en intensiteit van de belastingplichtige, oordeelde het gerechtshof – en hield de Hoge Raad in stand – dat geen sprake was van een bron van inkomen. De belastingplichtige was er namelijk niet in geslaagd om te voldoen aan de bewijslast dat hij een meer dan speculatief uitzicht had op voordeel. Dat oordeel zou anders uit kunnen vallen indien hij als gevolg van bijvoorbeeld deskundigheid en ervaring het koersverloop kon beïnvloeden.

Dit geldt ook bij de handel in crypto. Belastingplichtigen zijn – op bepaalde machtige personen na – niet in staat om het koersverloop te beïnvloeden. Dat betekent dat belastingplichtigen geen uitzicht hebben op een redelijkerwijs te verwachten voordeel. Dit kan anders zijn indien op enige wijze de koers en de opbrengst kunnen worden beïnvloed.

Cryptohandel met software en bron van inkomen

De vraag die bij gebruikers van software steeds opkomt, is of de software ertoe leidt dat wel sprake is van een bron van inkomen. Wij zien in de praktijk dat de variërende software deels een overlap vertoont. Daaruit komt naar voren dat het veelal gaat om het handmatig instellen van de software, die vervolgens handelingen uitvoert die de belastingplichtige voorheen zelf verrichte. Hierdoor kan sneller / efficiënter gehandeld worden.

Het enkele gebruik van software maakt echter in de meeste gevallen niet dat het speculatief karakter van de transactie wegvalt. Dat blijft volledig behouden. De software kan immers niet het koersverloop beïnvloeden en de software heeft geen specifieke deskundigheid / voorkennis. In feite is sprake van niet veel meer dan een (digitaal) verlengstuk van de belastingplichtige. Zoals wij hiervoor reeds aangaven, gaat het steeds om de vraag of door inspanningen van de belastingplichtige een voordeel wordt behaald. Die situatie doet zich echter niet voor bij het enkele gebruik van software die handelingen uit handen neemt. Oftewel: het speculatief karakter blijft volledig behouden. Eventuele inspanningen staan in feite volledig los van het mogelijke resultaat.

Cryptohandel met software in box 1 of box 3

In verreweg de meeste gevallen zal de cryptohandel met behulp van software niet leiden tot een bron van inkomen. Dat betekent dat belastingheffing in box 1 niet aan de orde is. De crypto die u bezit zal steeds op 1 januari van het kalenderjaar deel uitmaken van de grondslag sparen en beleggen (box 3).

Fiscaal jurist over cryptohandel met software

Over de vraag of sprake is van een bron van inkomen zouden nog tien artikelen geschreven kunnen worden. De rechtspraak van de afgelopen vijftig jaar is uitgebreid en kent vele nuanceringen. Ondanks al deze kleine nuances – die in bovenstaande niet allemaal terugkomen – zal veelal sprake zijn van een situatie waarin geen sprake is van een bron van inkomen die tot belastingheffing in box 1 leidt. Daarvoor blijft het speculatief karakter te overheersend.

Het komt ook voor dat belastingplichtigen de software – vaak zelfontwikkeld – gaan verhuren. Deze verhuur is dan echter niet speculatief van aard. De inkomensstroom uit de verhuur staat immers vast. Deze vaste inkomstenbron kan wel tot een bron van inkomen in box 1 leiden. Dat betekent echter ook dat u, overeenkomstig het belastingrecht, kosten in aftrek mag brengen.

Voor veel handelaren is het financieel belang bij crypto groot. Het gaat vaak om forse bedragen en volledig uitgekristalliseerd is de materie nog zeker niet. Indien u daarover vooraf zekerheid wenst, dan kunnen wij dit voor u afstemmen met de Belastingdienst. Wij nemen dan een standpunt in en leggen dit voor. Aan de reactie van de Belastingdienst kunt u, onder voorwaarden, rechten ontlenen. Dit geeft u zekerheid over het opnemen van uw cryptobezittingen in box 3. Dat kan uiteraard ook indien u geen software gebruikt.

Vragen? Neem dan gerust rechtstreeks contact op met een van onderstaande auteurs.