Maaltijdbezorgers en belastingen

Dienstbetrekking maaltijdbezorgers; platformeconomie en fiscaliteit

Er zijn al een aantal procedures gevoerd met betrekking tot de vraag of de maaltijdbezorgers van Deliveroo hun werkzaamheden als zelfstandige of in loondienst verrichten. De uitkomsten in de procedures zijn tot op heden niet eenduidig, maar lijken steeds meer in de richting van een dienstverband op te gaan. Het Gerechtshof Amsterdam heeft in 2021 (evenzo als de Rechtbank in 2019) bepaald dat maaltijdbezorgers van Deliveroo recht hebben op een arbeidsovereenkomst. Volgens de rechter zijn de maaltijdkoeriers geen zzp'ers, maar werknemers. De kernoverweging hierbij is dat Deliveroo de tarieven bepaalt en ook de klanten aandraagt (via algoritme).

De platformwerkers worden al jaren gezien als zzp'ers, de mate van (schijn-)zelfstandigheid staat al jaren ter discussie. In 2020 stelde een commissie al voor dat iedere platformwerker in dienstbetrekking is, tenzij ze zelf hun tarief kunnen bepalen, eigen klanten werven en kapitaal inbrengen. Minister Koolmees onderschreef deze stelling.

Kamervragen inzake maaltijdbezorgers

Minister Koolmees heeft onlangs Kamervragen beantwoord over het bericht dat de rechtspraak opnieuw bevestigt dat Deliveroo-bezorgers ‘gewoon’ werknemers zijn. Omdat een arbeidsovereenkomst onder het civiele recht valt, moeten bezorgers die onder deze uitspraak vallen zelf de rechten op een arbeidsovereenkomst opeisen. De bezorgers hebben (onder meer) recht op betaling van uren, inclusief wachttijden bij restaurants en bescherming bij ziekte op basis van de cao voor beroepsgoederenvervoer.

Dienstbetrekking of zelfstandige

Er is veel jurisprudentie over de vraag of een arbeidsrelatie al dan niet kwalificeert als een dienstbetrekking. Dit is het gevolg van een wettelijke definitie met een open norm. Er is sprake van een dienstbetrekking als:

iemand gehouden is gedurende een zekere tijd persoonlijk arbeid te verrichten;
de werkgever gehouden is loon te betalen;
sprake is van een gezagsverhouding.

Met name over de vraag of al dan geen sprake is van een gezagsverhouding is veel jurisprudentie. Het enkel kunnen geven van instructies wil namelijk niet direct zeggen dat sprake is van een dienstbetrekking. Het geven van aanwijzingen past evenzeer binnen het kader van een overeenkomst van opdracht. Om vast te stellen of een arbeidsrelatie kwalificeert als een dienstbetrekking, vergt een individuele toetsing van alle feiten en omstandigheden van het geval in onderlinge samenhang bezien.

Kamerbrief over platformwerkers en dienstbetrekking

De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid geeft in de Kamerbrief aan dat rechterlijke uitspraken uiteraard van belang zijn voor het ontwikkelen van beleid, de uitleg van bestaande regelgeving en het toezicht op de naleving van wetgeving door publieke toezichthouders. Van overheidswege is er toezicht op de naleving van fiscale, socialezekerheids- en arbeidswetgeving.

De Belastingdienst voert in dit soort gevallen een individuele toetsing van alle feiten en omstandigheden van het geval uit om een eigen standpunt in te kunnen nemen en te onderbouwen door middel van een onderzoek. De Belastingdienst kan niet automatisch afgaan op een gerechtelijke uitspraak waarbij de Staat der Nederlanden geen procespartij is.

Door het onderzoek worden de feiten en omstandigheden vastgesteld en volgt er een conclusie met betrekking tot de kwalificatie van de arbeidsrelatie. Die wordt voor reactie aan de betreffende opdrachtgever voorgelegd.

Wanneer de Belastingdienst tot het standpunt komt dat sprake is van een dienstbetrekking en ten onrechte buiten dienstbetrekking wordt gewerkt, wordt ‘een aanwijzing’ gegeven (dit wil zeggen dat de werkgever de arbeidsrelatie moet gaan behandelen als dienstbetrekking). Bij de aanwijzing wordt een redelijke termijn gegeven waarbinnen deze moet zijn opgevolgd. Wanneer de aanwijzing niet of niet in voldoende mate is opgevolgd binnen de gegeven redelijke termijn, zal worden gehandhaafd.

De handhaving kan plaatsvinden door middel van correctieverplichtingen, naheffingen en boetes, terugwerkend tot het moment dat de aanwijzing is aangegeven.

Fiscale noot inzake zzp'ers en schijnzelfstandigheid

Veel "werkgevers" en "werknemers" ervaren bovenstaande helemaal niet als een probleem. De verpleegkundige, maaltijdbezorger of IT-specialist heeft een hoger netto inkomen en kan zelf zijn rooster bepalen. Dat hier door de regering, Belastingdienst, UWV en vakbonden anders over wordt gedacht, is logisch, er worden immers geen pensioenpremies, sociale premies en belastingen afgedragen.

Lang verhaal kort: "het kat-en-muis-spel is begonnen."

De markt van de platformbedrijven in de maaltijdbezorging bestaat hoofdzakelijk uit enkele grote spelers waarop de Belastingdienst (individueel) toezicht houdt. De Inspectie SZW houdt risicogericht toezicht op de naleving van de arbeidswetgeving zoals de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag (Wml), de Arbeidstijdenwet (Atw) en de Wet arbeid vreemdelingen (Wav).

Het kabinet is gestart met de uitwerking van een rechtsvermoeden van het bestaan van een arbeidsovereenkomst voor platformwerkers ten behoeve van een komend kabinet. Hierbij staat de vraag centraal of en hoe een dergelijk rechtsvermoeden geoperationaliseerd kan worden, zodat het in de praktijk ondersteuning biedt aan platformwerkers.

Advies inzake zelfstandigheid of dienstbetrekking

Onze afdeling loonbelasting / HR adviseert dagelijks ondernemers over schijnzelfstandigheid, minimumlonen, loonheffingen, etc. Wij zijn betrokken bij diverse bezwaar- en beroepsprocedures maar proberen veelal via vooroverleg met de Belastingdienst het probleem te voorkomen. Heeft u vragen? Mail gerust met één van onze specialisten.