Vergrijpboete voor adviseur

De Belastingadviseur of accountant is niet altijd aansprakelijk !

U bent accountant of belastingadviseur en u verzorgt de aangiften omzetbelasting van uw klant. Omdat uw klant dit vraagt, doet u een nihil-aangifte terwijl uit de boekhouding een te betalen bedrag volgt. U maakt zich dan als medepleger schuldig aan het opzettelijk onjuist doen van aangifte. In deze casus ging het om een administratiekantoor dat de jaarrekeningen van haar klant had opgesteld. Uit de jaarrekeningen volgt dat er nog BTW moet worden nabetaald (suppletie-aangiften). Ook doet het administratiekantoor bewust fout aangifte voor de BTW gedurende het jaar. Er wordt door de Belastingdienst een vergrijpboete opgelegd aan het administratiekantoor. Strafrechtelijke vervolging had ook gekund.

Administratiekantoor of accountant als medepleger

Accountants en administratiekantoren kunnen een boete krijgen van de Belastingdienst als zij door hun werkzaamheden voor de klant bewust fouten maken. Als een accountant enkel aanwezig is geweest bij een (strafbaar) feit, wordt hij niet gezien als medepleger. In een arrest van de Hoge Raad (uit 2012) volgen redelijk duidelijk de kaders. Deze zaak ging over een voetbaltrainer die voor de aangifte inkomstenbelasting volledig vertrouwde op zijn belastingadviseur. Bij de trainer was geen sprake van opzet, dus geen ruimte voor een boete. Voor het medeplegen moet de adviseur actief zijn geweest (hebben deelgenomen), er moet dus sprake zijn van "nauw en bewust" samenwerken. Kunnen in dit voorbeeld de trainer en de belastingadviseur hebben samengewerkt als de trainer er niet vanaf wist (geen pleger)? Dus is er een medepleger als er geen pleger is? Volgens de Hoge Raad hoeft er geen pleger te zijn en kan de belastingadviseur zelfstandig als medepleger worden gezien. In dit geval was de veroordeelde belastingadviseur niet eens de persoon die de aangifte had ingevuld, ondertekend of verzonden. Toch wordt hij gezien als medepleger.

Streep door vergrijpboete ex bestuurder voetbalclub

Als bestuurder een vergrijpboete aan je broek krijgen? Dan staat niet alleen je portemonnee onder druk, maar ook je reputatie. De fiscus legt ze soms voortvarend op, maar gelukkig kijkt de rechter kritischer. In een procedure bij de Rechtbank Gelderland d.d. 5 juni 2025 (ECLI:NL:RBGEL:2025:4322) oordeelde de rechter dat een ex-bestuurder van een voetbalclub ten onrechte als feitelijk leidinggever werd aangemerkt. Hoewel hij ooit betrokken was bij een spelerstransfer, was zijn rol bij de latere afwikkeling onvoldoende concreet. De rechtbank herhaalt: bestuurder zijn is niet hetzelfde als leiding geven aan een strafbaar feit. En voor een boete moet de Belastingdienst het bewijs keihard rond hebben. Omdat die bewijslast zwaarder is dan bij de belastingheffing zelf, sneuvelde de boete. De uitspraak is een reminder: wie als adviseur scherp blijft op bewijs en betrokkenheid, kan veel ellende besparen.

Voor een helder overzicht van de stappen die de belastingdienst moet doorlopen verwijzen wij u naar een uitspraak van de Hoge Raad d.d. 26 april 2016 ECLI:NL:HR:2016:733.

Geduld is vereist, maar rechtvaardigheid duurt soms gewoon even. Belangrijk is dat de belastingdienst met overtuigend aangetoond bewijs komt met concrete gedragingen door de feitelijk leidinggevende.

Hierbij spelen voor een vergriipboete een aantal zaken:

Feitelijk leiding geven: dit moet concreet worden onderbouwd (zie Hoge Raad d.d. 16 december 1986 ECLI:NL:HR:1986:AC9607) , dit speelde bij de Slavenburg bank, de zogenoemde slavenburg jurisprudentie.
Is de verboden gedraging door de BV (of rechtspersoon) verricht, zie Drijfmest arrest van de Hoge Raad d.d. 21 oktober 2003 ECLI:NL:HR:2003:AF7938
Wordt het geheel (opzet of grove schuld) voldoende overtuigend aangetoond (zie Hoge Raad d.d. 8 april 2022 ECLI:NL:HR:2022:526)

Al met al moet het volgende worden beoordeeld:

Kan de (strafbare) gedraging worden toegerekend aan belastingplichtige ( de rechtspersoon)
Is er hierbij sprake van opzet bij deze strafbare gedraging
Heeft de persoon (bestuurder) zich gedragen als actief (of passief) feitelijk leidinggevende van dit (strafbare) feit
Is dit gedrag opzettelijk uitgevoerd door de feitelijk bestuurder/ leidinggevende.
Heeft de belastingdienst voldoende overtuigend aangetoond dat sprake is van opzet of grove schuld (zie Hoge Raad d.d. 8 april 2022 ECLI:NL:HR:2022:526)

Vergrijpboete ter discussie stellen

De vergrijpboete wordt soms iets te vlot door een inspecteur opgelegd. Deze kan om verschillende redenen worden verminderd of tot nihil worden bijgesteld (door de rechter). De belangrijkste oorzaken uit de rechtspraak zijn:

Procedure loopt te lang (overschrijding van de redelijke termijn), zie Hoge Raad d.d. 6 september 2024 ECLI:NL:HR:2024:1132 of Gerechtshof Arnhem Leeuwarden d.d. 23 juli 2024 ECLI:NL:GHARL:2024:4871
Vergrijpboete voor hetzelfde feit bij verschillende belastingtypen
Vergrijpboete wordt niet overtuigend via feitelijk bewijs aannemelijk gemaakt, derhalve geen (of beperkt) sprake van opzet of grove schuld (uitgebreide toelichting in mening AG op 4 april 2025 (ECLI:NL:PHR:2025:410)
Ontbreken van voldoende bewijs voor opzet of grove schuld, Gerechtshof Amsterdam d.d. 15 november 2022 ECLI:NL:GHAMS:2022:3728
De grondslagen en/of omstandigheden zijn anders of niet juist voorgesteld, zie Gerechtshof Arnhem Leeuwarden d.d. 14 mei 2024 ECLI:NL:GHARL:2024:3357
De boete moet wel in balans zijn, de noodzaak van een juiste kwalificatie van het vergrijp en de evenredigheid van de opgelegde boete, zie hiertoe mening AG op 5 juli 2024 ECLI:NL:PHR:2024:736
Beboeting wordt niet tijdig medegedeeld, schending verdedigingsbeginsel (kennisgeving boete (met motivering) is later gedagtekend dan de boetebeschikking. Zie hiertoe bijvoorbeeld Rechtbank Zeeland West Brabant d.d. 7 mei 2025 ECLI:NL:RBZWB:2025:2724.

Vragen over medepleger of vergrijpboete

Steeds vaker worden adviseurs, accountants of administratiekantoren aansprakelijk gesteld en worden vergrijpboetes opgelegd. Wij adviseren ook steeds vaker adviseurs over dit onderwerp. Maak gerust een vrijblijvende afspraak.

In een arrest van de Hoge Raad d.d. 15 september 2020 is gebleken dat een adviseur niet altijd als medepleger kan worden gezien als er opzettelijk onjuist of onvolledig aangifte is gedaan (artikel 69.2 AWR), dit in tegenstelling tot de uitspraak van het Gerechtshof. De Hoge Raad verwijst naar een eerder arrest (ECLI:NL:HR:2020:121), inhoudende dat als aangifte ingediende gegevensdrager uitsluitend kan worden aangemerkt als ‘bij belastingwet voorziene aangifte’ indien die aangifte is gedaan door degene op wiens belasting- of betalingsplicht die aangifte betrekking heeft of door degene die uit hoofde van art. 42 tot en met 44 AWR als vertegenwoordiger van belasting- of betalingsplichtige kan optreden en dat art. 47 tot en met 51 Sr diverse mogelijkheden bieden om degene die anders dan als pleger betrokken is bij onjuist of onvolledig doen van bij belastingwet voorziene aangifte, onder specifieke voorwaarden strafrechtelijk aansprakelijk te stellen voor die betrokkenheid.

Hoge Raad inzake vergrijpboete

In 2022 heeft de Hoge Raad een arrest gewezen over de term "bewust". Een autohandelaar heeft een naheffingsaanslag BTW met een vergrijpboete ontvangen. De reden is dat de handelaar door de gebrekkige administratie had moeten inzien dat hij geen recht had op de levering van auto's tegen het nultarief. Hij had moeten weten dat hij niet aannemelijk zou kunnen maken dat de auto's naar een andere EU lidstaat zijn vervoerd. Ook had de handelaar zijn adviseur niet zomaar mogen vertrouwen. De Hoge Raad denkt hier anders over. Voorwaardelijke opzet is niet aan de orde. Aan de handelaar kan niet de voor opzet vereiste "bewustheid" met betrekking tot de onjuiste aangifte worden verweten, aldus ons hoogste rechtscollege. Verder kunnen de omstandigheden dat belanghebbende geen openheid van zaken heeft gegeven en dat hij het laakbare van zijn gedragingen niet heeft ingezien, niet bijdragen aan het oordeel dat hij bewust fouten heeft gemaakt. De Hoge Raad vernietigd de vergrijpboete en verwijst de zaak naar een ander Gerechtshof.

Waarmee kunnen wij u helpen?

De kans op een onjuiste aangifte is door de ingewikkeldheid / complexiteit van het belastingrecht snel aanwezig. Dat wil echter nog niet zeggen dat u als belastingplichtige zich er steeds van bewust moet zijn geweest dat uw aangifte onjuist of mogelijk onjuist is. Schakel daarom voor het doen van aangifte een deskundige in. Is eenmaal een boete opgelegd of wordt dat aangekondigd, neem dan direct contact met ons op. Wij beschikken over de deskundigheid om een boete eventueel te voorkomen dan wel te beoordelen of die volgens de regelen der kunst is opgelegd. Mail ons voor een vrijblijvend gesprek.