Fiscaal advies woonplaats van een piloot

Piloten en zeevarenden met een werkgever in Nederland of in het buitenland worden in het internationale fiscale verkeer anders belast dan 'normale' werknemers. Dit kan resulteren in fiscale voordelen, maar ook nadelen, dit afhankelijk van de feiten.

Luchtvaartpersoneel (en zeevarenden) worden in het internationale belastingrecht anders behandeld dan de werknemer die met de beide benen op de grond staat. Anders dan bij gewone werknemers, wordt in internationale belastingverdragen bepaald dat de piloot wordt belast óf in het land waar de onderneming waarvoor hij werkt is gevestigd, óf in het land waar de piloot woont. Goed advies is hierbij belangrijk, omdat de situatie per land kan verschillen. Over de woonplaats van een piloot is vaak discussie, vooraf goed oriënteren en laten adviseren is van cruciaal belang. Een advies inzake 'waar woon ik fiscaal' is van cruciaal belang. Wij adviseren maandelijks piloten, ondernemers, maar ook (voormalig) Tweede Kamerleden over hun fiscale woonplaats.

Fiscale woonplaats voetballer

Oke een voetballer is geen piloot, maar deze uitspraak geeft wel heldere aanwijzingen.

De Rechtbank Den Haag doet op 20 maart 2025 (ECLI:NL:RBDHA:2025:6307) uitspraak over de woonplaats van een voetballer. De Rechtbank is van mening dat een voetballer (met familie in Nederland) in Duitsland woont en niet (zoals de inspecteur stelt) in Nederland. De voetballer heeft een woning in Nederland en in Duitsland, Henk (fictieve naam) stond nog ingeschreven bij de gemeente in Nederland. Henk is profvoetballer (salaris € 1,5 mln per jaar) en speelt na de zomer (vanaf augustus 2018) voor een Duitse voetbalclub. In 2022 maakt hij een transfer naar een andere Duitse voetbalclub. De vraag is waar Henk in 2018 tot en met 2020 woont. Volgens de inspecteur woont Henk in Nederland. Henk maakt volgens de rechtbank voor 2018 aannemelijk dat hij in Duitsland woont en voor de jaren erna is sprake van "doet blijken". Henk verbleef namelijk vanaf dat moment met zijn vriendin in een huurwoning in Duitsland en de afstand tot de huurwoning in Nederland was veel te groot. Duitsland ziet Henk ook als inwoner van Duitsland. De huurovereenkomst voor de woning in Nederland is afgesloten voordat Henk het contract in Duitsland sloot. Henk moet wel over zijn box 3 vermogen in Nederland belasting betalen (maar dat is gebruikelijk).

Wat waren de aanwijzigingen voor een woonplaats in Nederland?

• Nog ingeschreven in de basisadministratie
• Woning in Nederland (eerst een huurwoning en vanaf 2022 een koopwoning)
• Familie van Henk woont in Nederland
• Nederlandse bankrekening
• Abonnementen in Nederland (Ziggo, Netflix, mobiele telefoon, sportschool, huur woning, diverse verzekeringen, etc.

Wat waren de aanwijzingen voor een woonplaats in Duitsland?

• Dienstbetrekking in Duitsland
• Ziektekostenverzekering in Duitsland
• Auto op Duits kenteken
• Verklaringen van derden dat Henk meestal in Duitsland was voor zijn werk
• Inschrijving Duits woonadres
• Certificate of residence van de Duitse belastingdienst

De Rechtbank weegt alle omstandigheden en kijkt hierbij met name naar:

1. Hoge Raad d.d. 4 maart 2011 ECLI:NL:HR:2011:BP6285 :  Bij de uitleg van het woonplaatsbegrip uit artikel 4 van de AWR moet acht worden geslagen op alle in aanmerking komende omstandigheden van het geval. Het komt er volgens vaste rechtspraak op aan of deze omstandigheden van dien aard zijn, dat een duurzame band van persoonlijke aard bestaat tussen de betrokkene en het desbetreffende land. Hierbij dient geen bijzondere betekenis te worden toegekend aan bepaalde (categorieën) omstandigheden, zoals bijvoorbeeld iemands sociale of economische binding met een land.
2. Hoge Raad d.d. 12 april 2013 ECLI:NL:HR:2013:BZ6824: Verder geldt dat de duurzame band met één land niet sterker hoeft te zijn dan de band met een ander land, zodat voor een woonplaats hier te lande niet noodzakelijk is dat het middelpunt van iemands maatschappelijk leven, ofwel het middelpunt van iemands persoonlijke levensbelangen, zich in Nederland bevindt. Daardoor bestaat (in uitzonderlijke gevallen) de mogelijkheid dat iemand zowel in Nederland als in een ander land woont.  

De feiten afwegende komt de Rechtbank (RO 36) tot de volgende conclusie:

De rechtbank is op grond van de onderhavige feiten en omstandigheden, mede in onderlinge samenhang beschouwd, van oordeel dat - zoals verweerder heeft gesteld - eiser in de onderhavige periode een (bepaalde) duurzame band van persoonlijke aard met Nederland heeft gehad. Eiser heeft de Nederlandse nationaliteit en beschikte in Nederland onder meer over (huur)woning 2 en over de (te bouwen) woning 3. Verder woont familie van eiser in Nederland. Naar het oordeel van de rechtbank kan evenwel niet worden gezegd dat eiser daarmee in de onderhavige periode, alle omstandigheden in aanmerking nemend, (alleen) in Nederland woonde. Eiser woonde, zoals ook hierna zal worden geoordeeld, in die periode namelijk in Duitsland. Hij werkte daar fulltime en heeft het overgrote deel van zijn tijd (met de vriendin) in Duitsland doorgebracht. Naar het oordeel van de rechtbank kan daarmee geen sprake zijn van de zich alleen in uitzonderlijke gevallen voordoende situatie van een dubbele woonplaats. Echter, ook als ervan wordt uitgegaan dat eiser in de onderhavige periode (ook) in Nederland woonde, is eiser voor de toepassing van het Verdrag in de onderhavige periode inwoner van Duitsland. Kijkende naar de Tie Breaker regel (artikel 4 derde lid verdrag) zijn de persoonlijke en economische banden met Duitsland het grootst.

Piloot en voorkoming dubbele belasting

Henk woont in Nederland en werkt als piloot in Turkije. Voor het turkse inkomen claimt Henk volgens de vrijstellingsmethode de aftrek ter voorkoming van dubbele belasting. Volgens het belastingverdrag tussen Nederland en Turkije moet echter de verrekeningsmethode worden toegepast. Het Gerechtshof Arnhem Leeuwarden komt op 9 augustus 2024 (ECLI:NL:GHARL:2024:4739) komt tot een opmerkelijke uitspraak. Het hof oordeelt dat het Nederlandse verdragsbeleid is gericht op het principe van kapitaalimportneutraliteit en dat mede daarom voor actieve inkomsten een vermindering van dubbele belasting moet worden verleend volgens de vrijstellingsmethode. De staatssecretaris heeft dit in het golfstatenbesluit ook goedgekeurd, hierin staat dat voor piloten de vrijstellingsmethode moet worden toegepast. De reden is dat ondermeer Bahrein en Oman geen inkomstenbelasting heffen en dan valt er niks te verrekenen voor in Nederland wonende werknemers die in die staten werken. Hierdoor zouden inkomsten uit die staten effectief in Nederland worden belast, dit is volgens het besluit onwenselijk. De regeling geldt voor werknemers die offshore werken of voor personeel van internationale lucht en scheepvaarttuigen.  Er is geen objectieve en/of redelijke rechtvaardiging voor een ongelijke behandeling in de situatie met Turkije. Op het golfstatenbesluit valt wel wat af te dingen, veel belastingverdragen kennen geen kapitaalimportneutraliteit, denk hierbij aan bestuurders, piloten, sporters en artiesten, waarbij vaak de belastingverrekening wordt toegepast. Tegen de uitspraak van het Gerechtshof loopt nog cassatie.

Waar belasting betalen als piloot?

Indien een piloot bereid is om zich buiten Nederland te vestigen, kan dit gunstig uitpakken, afhankelijk van de inhoud van de belastingverdragen. Wanneer een piloot zichzelf verhuurt als zelfstandige of via een eigen Ltd. (dit gebeurt o.a. bij een Ierse prijsvechter), dan kan hij / zij op een slimme manier belasting besparen. De Ltd. kan zich bijvoorbeeld op Cyprus vestigen en gebruik maken van de aldaar geldende lage belastingtarieven. De piloot kiest domicilie in een land waar Cyprus een gunstig verdrag mee heeft gesloten. Het is wel belangrijk je te realiseren dat een woonplaats niet willekeurig te kiezen is. Indien je bijvoorbeeld een gezin hebt dat in Nederland blijft wonen, dan zal de conclusie al snel zijn dat de piloot zelf ook in Nederland woont.

Ook voor piloten in loondienst kan het voordelig uitpakken om buiten Nederland te gaan wonen. Spanje heeft een mooie regeling voor werknemers die niet in Spanje werken, maar er wel wonen. Daarnaast kan emigratie naar bijvoorbeeld Italië, Frankrijk of Malta ook gunstig uitpakken.  

Rechters zijn kritisch over woonplaats van een piloot

Waar iemand woont wordt beoordeeld aan de hand van feitelijke omstandigheden. Een duurzame betrekking van persoonlijke aard met een Nederlandse woonplaats hoeft daarbij niet sterker te zijn dan de band met enig ander land.

Op 29 juni 2022 heeft het Hof Den Bosch een uitspraak gedaan inzake de belastingplicht van een piloot die werkzaam was voor een Turkse maatschappij. De conclusie is dat hij, gegeven de feiten en omstandigheden, als inwoner van Nederland gezien moet worden en dat hij daardoor belastingplichtig is in Nederland.

In een andere procedure bij de Rechtbank (november 2022) ging het om (startende) piloot die in 2017 in dienst is getreden bij een Spaanse luchtvaartmaatschappij. Daarna is hij overgestapt naar een Italiaanse maatschappij. Tijdens zijn verblijf in Spanje en Italië heeft hij in deze landen ook woonruimte gehuurd. De piloot doet zelf aangifte als binnnenlands belastingplichtige. Daarna komt hij tot de ontdekking dat het fiscaal voordeliger is dat hij metterwoon Nederland heeft verlaten. De Belastingdienst start een woonplaatsonderzoek. De Belastingdienst en de rechtbank zijn van mening dat de piloot gewoon in Nederland woont, hij heeft namelijk zijn duurzame betrekkingen (van persoonlijke aard) met Nederland gewoon onderhouden. De belangrijkste redenen zijn begrijpelijk:

• Ingeschreven bij de gemeente gedurende geheel 2017;
• Veel pinbetalingen in horeca en winkels in Nederland gedurende 2017;
• Voor zorgverzekering in Nederland woonachtig;
• Zorgtoeslag in Nederland ontvangen;
• Uit bank- en creditcardbetalingen volgt dat de piloot vaak in Nederland is.

Noot fiscaal jurist inzake fiscaal advies piloot of zeevarende

De discussie omtrent de woonplaats van een zeevarende en / of piloot wordt veel door ons gevoerd. Vooraf juist het leven inrichten en je aan de fiscale spelregels houden is van essentieel belang. Vooroverleg omtrent de woonplaats met de Belastingdienst is lastig, omdat de woonplaats sterk afhankelijk is van de daadwerkelijke feiten. In deze procedure is na een zorgvuldig opgezet woonplaatsonderzoek (door de Belastingdienst) bepaald dat de piloot in Nederland woont. De Belastingdienst kijkt hierbij enkel naar de Nederlandse feiten en omstandigheden, dit is niet (geheel) terecht. De inspecteur heeft in deze procedure ook de zogenaamde blockuren of blockhours tot het inkomen gerekend, dit is niet terecht. De blockhours zijn niet genoten inkomen, omdat deze niet afhankelijk zijn van de daadwerkelijk gewerkte uren.

Wij adviseren vele zeevarenden en piloten, neem gerust contact met ons op voor advisering of een juist stappenplan.

Bron fiscale woonplaats piloot

Rechtbank Den Haag 21 november 2022 ECLI:NL:RBDHA:2022:123985