print sitemap zoeken disclaimer contact

Fiscale truc met erfpacht afgeschoten door Gerechtshof

In dit artikel worden een tweetal uitspraken van het Gerechtshof Den Haag behandeld. In beide uitspraken wordt een erfpachtstructuur afgeschoten. De procedures geven een goed beeld hoe een dergelijke structuur niet moet worden opgezet.

Gerechtshof inzake erfpachtstructuur (uitspraak 1)

Een huiseigenaar heeft in 2004 een eigen woning met daarop een woningschuld van € 191.896. De waarde van de woning is € 880.000. De bank, MeesPierson, en de eigenaar denken samen na over een truc om zijn schuldpositie te verminderen. Er wordt een constructie met een erfpacht met zijn eigen woning opgezet, waarbij een B.V., GrondwaardePlan B.V., de woning voor de marktprijs ad € 880.000 koopt. De huiseigenaar blijft er rustig wonen, want hij krijgt een eeuwigdurend erfpachtrecht en een opstalrecht. De jaarlijkse erfpachtcanon, welke fiscaal aftrekbaar is, bedraagt de eerste tien jaren € 100.000 en daarna € 20.000 per jaar.

De inspecteur accepteert de door X in aftrek gebrachte erfpachtcanon niet. De Rechtbank Haarlem oordeelt dat X in strijd met doel en strekking van de Wet IB 2001 heeft gehandeld. Volgens de Rechtbank is er sprake van een samenstel van rechtshandelingen, namelijk met als enige reden het ontgaan van belasting. De overeenkomst die tussen de verkoper / bewoner van de woning en GrondwaardePlan B.V. is gesloten, is volgens de Rechtbank niet anders dan een overeenkomst van geldlening ten behoeve van consumptieve doeleinden. Het bedrag van de koopsom wordt als lening aangemerkt en de jaarlijkse erfpachtcanons als rentebetalingen.

Hof Amsterdam is van mening dat aftrekbaarheid van de erfpachtcanons niet alleen niet aanvaardbaar is qua economisch resultaat, maar ook in strijd is met de strekking van art. 3.120 lid 1 van de Wet IB 2001. Argumenten:

  • De waardeontwikkeling van de grond komt niet voor rekening en risico van de bank.
  • De constructie heeft geen gevolgen gehad voor de gebruiksrechten en beschikkingsmogelijkheden met betrekking tot de woning.
  • Het economisch resultaat van de overeenkomsten is gelijk aan een annuïteitenlening. 
  • De canons zijn economisch vergelijkbaar met annuïteiten.
  • De ontvangen bedragen heeft de verkoper niet aangewend ter verwerving, verbetering of het onderhoud van de woning, zodat van het rentebestanddeel in de erfpachtcanon niets aftrekbaar is.

Het Hof bevestigt de uitspraak van de Rechtbank.

Gerechtshof inzake erfpachtstructuur (uitspraak 2)

De heer X sluit in 2005 een overeenkomst met een bancaire instelling. De woning van X wordt verkocht aan de bank. Gelijktijdig wordt een erfpacht (en opstalrecht) uitgegeven aan X (voor € 140.000 per jaar). X verleent een hypotheekrecht aan een andere bank. Met de nieuwe lening worden de oude hypotheken afgelost. De Rechtbank ziet de betaling van de erfpachtcanon als aflossing en rentebetalingen en niet als aftrekbare erfpacht. Het Gerechtshof is het met de Rechtbank eens. Belangrijkste bezwaren:

  • Situatie voor en na erfpacht is gelijk.
  • De waardeontwikkeling van de grond is niet voor de bank.
  • De erfpacht is gelijk aan een annuïteit.

Rechtbank inzake erfpachtstructuur (uitspraak 3)

Ouders kopen in 2007 een eigen woning. In 2008 leveren de ouders de woning aan de kinderen. De koopsom betalen de ouders. De kinderen vestigen een recht van erfpacht op de onroerende zaak / grond (canon € 161.000 per jaar). De constructie is voor de ouders voordelig doordat de canon fiscaal aftrekbaar is, economisch is deze nadelig. Samenstel van rechtshandelingen zorgt ervoor dat de constructie niet acceptabel is, aldus de Rechtbank. De Rechtbank ziet de betaling als aflossing en rentebetaling (deels wel aftrekbaar, namelijk € 20.000 per jaar). Veelal volgt de Hoge Raad de juridische en economische realiteit, deze casus zou hiermee in hoger beroep best een kans van slagen moeten hebben, mits de juridische bescheiden op orde zijn.

Bron erfpachtstructuur

Gerechtshof Den Haag 24 juli 2013, nummer 11/00943.

Gerechtshof Den Haag 13 november 2013 (publicatie 16 juli 2014) ECLI:NL:GHDHA:2013:4301.

Rechtbank Den Haag 20 april 2011 ECLI:NL:RBSGR:2011:BQ5590.

Rechtbank Zeeland West Brabant d.d. 17 juni 2014 ECLI:NL:RBZWB:2014:4124.

Deel deze pagina

Laatste update op 22-08-2014
Artikel gemaakt op 17-05-2013
Dit artikel (of blog of voorbeeldovereenkomst) is met aandacht en zorgvuldigheid geschreven, maar bevat informatie van algemene en informatieve aard. De informatie in dit artikel kan, afhankelijk van de omstandigheden van uw specifieke geval, niet of verminderd van toepassing zijn. De informatie in dit artikel dient derhalve niet als fiscaal/juridisch advies te worden beschouwd. Jongbloed Fiscaal Juristen N.V., haar medewerkers en of haar vestigingen/deelnemingen aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de gevolgen van het gebruik van de informatie uit het artikel.
U bevindt zich hier : Jongbloed Fiscaal Juristen Fiscale tips Eigen woning Fiscale truc met erfpacht afgeschoten

Jongbloed Fiscaal Juristen - Disclaimer - Zoeken - Sitemap