Hypotheekrente-aftrek probleem in 2031
De aftrekbaarheid van de hypotheekrente is de achterliggende decennia al herhaaldelijk gewijzigd/beperkt. Vanaf 2031 zal voor veel huizenbezitters de aftrek van hypotheekrente stoppen. Dit kan echter door een tussentijdse verkoop, echtscheiding, tijdelijk huren, verhogen van hypotheken, etc. voor iedereen weer anders zijn. Maar hoe weet je hoe het de afgelopen 30 jaar is gegaan ?
Vanaf 2031 heeft dus een grote groep huiseigenaren geen recht meer op hypotheekrenteaftrek. Dit zal betekenen dat de netto maandlast hoger veroorzaken. Soms kunt u echter nog recht hebben op hypotheekrente aftrek (bijvoorbeeld als u tijdens een woning heeft gehuurd, bent gescheiden, etc.).
Beperking hypotheekrente aftrek
Om de hypotheekrente te kunnen aftrekken van uw box 1 inkomen moet er (sinds 2013) minimaal lineair of annuïtair worden afgelost in 30 jaar. Voldoet de hypothecaire lening niet aan deze voorwaarden, dan is de rente op de hypotheek niet-aftrekbaar. Ook het tarief waartegen de hypotheekrente kan worden afgetrokken is de achterliggende jaren beperkt.
Hypotheekrente is maximaal 30 jaar
De termijn van 30 jaar is niet nieuw. Het recht op de aftrek van hypotheekrente is al in 2001 (bij de wijziging van de wet op de inkomstenbelasting) beperkt tot maximaal 30 jaar. Voor in 2001 al lopende hypotheken is de termijn van 30 jaar (hypotheekrenteaftrek) beginnen te lopen op 1 januari 2001.
Voor al langlopende hypothecaire geldleningen betekent dit dat op 1 januari 2031 geen recht op hypotheekrenteaftrek meer bestaat.
De NVM, de consumentenbond en Vereniging Eigen Huis hebben de achterliggende periode de noodklok al geluid, omdat het volgens hen een administratief en fiscaal drama kan worden met de impact van de Toeslagenaffaire.
Welke situatie zijn qua hypotheek denkbaar?
De hypotheekrente is in sommige gevallen nog wel aftrekbaar. Op hoofdlijnen kennen we de volgende situaties:
- Zelfde huis gedurende 30 jaar: De fiscale regeling en de aftrekbeperking is namelijk redelijk overzichtelijk voor mensen die sinds 2001 in dezelfde eigen woning hebben gewoond en hun hypotheek ook niet hebben verhoogd.
- Tussentijds verhuizen: Voor wie tussentijds is verhuisd, wordt het al lastiger. De 30-jaarstermijn is namelijk voor de mogelijk hogere hypotheekschuld op de nieuwe eigen woning opnieuw gaan lopen.
- Verbouwing: Datzelfde geldt voor aanvullend opgenomen hypotheken voor bijvoorbeeld verbouwingen aan de eigen woning.
In de laatste gevallen moet de hypotheek (voor wat betreft de aftrek van de betaalde hypotheekrente) worden gesplitst in een deel dat niet meer aftrekbaar is (vanwege de maximale termijn van 30 jaar) en een deel dat nog wel aftrekbaar is. Dit maakt dat het allemaal toch nog wel complex gaat worden. Wie beschikt nog over alle onderliggers waaruit kan worden afgeleid welk deel van de hypotheekrente vanaf 2031 nog aftrekbaar is?
Weet de belastingdienst welke hypotheekrente wel niet aftrekbaar is ?
De Belastingdienst heeft recentelijk aangegeven dat ze niet over informatie beschikken op grond waarvan duidelijk wordt welke hypotheekrente wel en niet aftrekbaar is. Zij kunnen daarom de aangiften inkomstenbelasting op dit punt (nog) niet controleren.
Bewijslast aftrek hypotheekrente
De fiscale bewijslastregels zijn eigenlijk relatief simpel. Wie een aftrekpost claimt moet bewijzen dat hij of zij daartoe recht op heeft, wil de Belastingdienst het inkomen verhogen, dan rust op haar de bewijslast. Dit betekent dat degene met een langlopende hypotheek vanaf 2031 moeten bewijzen dat zij de hypotheekrente (nog) mogen aftrekken.
Ik heb de juiste aangifte gedaan en/of opzettelijk onjuist doen van aangifte
Mensen die zelf hun aangifte inkomstenbelasting invullen weten dat zij aan het eind van de aangifte een ‘vinkje’ moeten zetten, waarmee zij verklaren hun aangifte duidelijk, stellig en zonder voorbehoud te hebben ingevuld. Als men niet weet of nog recht op hypotheekrenteaftrek bestaat, kan dit (verplichte) vinkje eigenlijk niet worden gezet. Dat betekent dat degenen die vanaf 2031 hun hypotheekrente willen aftrekken (ook) moeten zorgen dat zij beschikken over de onderliggers om de hypotheekrente te rechtvaardigen.
Met betrekking tot de te claimen aftrekpost kan de Belastingdienst immers vragen toe te lichten waarop deze is gebaseerd. Ook kan de Belastingdienst de daarmee samenhangende informatie opvragen. De meeste mensen zullen de hypotheekinformatie geen 30 jaar bewaren. De hypotheekakte zal er veelal nog wel zijn. In deze akte wordt doorgaans een hogere hypothecaire inschrijving opgenomen dan de hypotheek samenhangend met de aankoop van de woning. Hiermee wordt voorkomen dat bij een verhoging van de hypothee, bijvoorbeeld vanwege een verbouwing, een nieuwe notariële hypotheekakte is vereist. Met andere woorden, de hypotheekakte biedt hiermee geen onderbouwing van de omvang van de hypotheekschuld in de loop van de tijd. Ook banken zullen de administratie van 2- tot 30 jaar geleden inmiddels vernietigd hebben, waardoor de bewijspositie van een rechtmatige claim op de hypotheekrente bewijstechnisch erg lastig zal gaan worden.
Daar staat tegenover dat de Belastingdienst niet in staat is alle aangiften waarin hypotheekrente wordt afgetrokken te controleren. Het leeuwendeel zal niet beoordeeld worden en, gelet op de gebrekkige administratie binnen de Belastingdienst niet beoordeeld kunnen worden. Zelfs als een hersteltraject wordt ingezet waarin de banken (alsnog of wederom) details van de hypotheken verstrekt, is het zeer de vraag of daarmee alsnog een voldoende effectief overzicht kan worden opgebouwd dat kan worden vergeleken met de ingediende aangiften.
Navorderingsaanslag bij onterecht aftrekken van hypotheekrente
Dat brengt ons bij het volgende probleem. Bij een (zeer) beperkte groep eigenwoningbezitters zal de aangifte gecontroleerd worden zal (een deel van) de rente niet in aftrek worden toegelaten. Zij hebben 'pech'. Ook zal er bij een controle achteraf kunnen blijken dat ten onrechte hypotheekrente is afgetrokken en dat zal worden gecorrigeerd met een navorderingsaanslag. In die gevallen zullen mogelijk Toeslagachtige gevallen kunnen ontstaan. De vraag is echter of navordering mogelijk is. Daarvoor is immers een zogenaamd nieuw feit nodig. Dat is een feit dat de Belastingdienst bij het opleggen van de aanslag nog niet kende en ook niet kon weten. Bij het afsluiten/verhogen/wijzigen/aflossen van een hypotheek wordt in de aangiften sinds jaar en dag het hemd van het lijf gevraagd over de afsluitdatum, looptijd, doel, verstrekker etc. van de hypotheek. Als de Belastingdienst die gegevens niet heeft bewaard, kan zijn moeilijk volhouden dat men niet wist of kon weten dat de hypotheekrente vanaf 2031 niet meer aftrekbaar is. Dat opzettelijk onjuiste aangifte is gedaan lijkt ook lastig te bewijzen.
Dat geeft rechtsongelijkheid. Een kleine groep wordt gecontroleerd voordat een aanslag wordt opgelegd en kan de rente niet langer aftrekken, een deel trekt zonder het te weten ten onrechte hypotheekrente af en hoort nooit meer iets en een klein deel krijgt een navordering (al dan niet terecht). De braveriken zijn altijd de klos.
Noot fiscaal jurist inzake hypotheekrenteaftrek
Bij een verhuizing kan voor de overwaarde op de oude woning geen hypotheek worden aangegaan (de bijleenregeling). Sinds 2013 is hypotheekrente alleen nog aftrekbaar als er ook wordt afgelost (in 30 jaar). Sinds 2014 wordt de aftrek in box 1 ook nog afgebouwd, sinds 2023 is de hypotheekrente nog maar aftrekbaar tegen zo'n 37%. Het eigen woning forfait wordt echter wel tegen het hogere tarief belast. Hierbij vergeten we nog de villataks en de wet hillen.
De 'schade' voor mensen met enig vermogen zal beperkt zijn. De hypotheekschuld verschuift na 30 jaar naar box 3 en is daar forfaitair aftrekbaar naar een tarief dat in de buurt komt van dat van de aftrek in box 1 (als box 3 in 2031 nog bestaat....). Als het forfait in lijn is met de hypotheekrente is het lood om oud ijzer. In wezen zit de pijn dan bij de mensen met geen of een laag vermogen. De vraag is of we dat moeten willen.
Of gaat de Belastingdienst onterechte hypotheekrenteaftrek helemaal niet corrigeren? Hoe dat moet kunnen ze navragen bij hun vrienden van het UWV, alwaar fouten van het UWV niet worden hersteld.
Bronnen
De Gelderlander 12 juli 2025 (alleen met inlog)
