Belastingontwijking KLM-piloten

Sinds het begin van de staatssteun aan KLM als gevolg van de coronacrisis heeft de staatsagent het nodig gevonden om KLM-piloten die in het buitenland wonen weg te zetten als belastingontwijkers. Alle media en vakpers nemen dit klakkeloos over. De KLM kreeg zelfs de opdracht hier iets aan te doen, met als dreigement dat anders de staatssteun zou worden ingetrokken.

KLM niet aansprakelijk voor naheffing zwitserse piloten

Een werknemer is zelf verantwoordelijk voor de correcte nakoming van zijn of haar fiscale verplichtingen. Een werkgever heeft daarbij een zorgplicht en geen adviserende taak. Een werkgever kan wel - uit hoofde van goed werkgeverschap - onder omstandigheden verplicht worden om een werknemer te informeren over een wijziging van de fiscale regels (of een belastingverdrag). In een lang lopende procedure ging het om piloten die in Zwitserland wonen en voor KLM werken. In 2012 is het belastingverdrag tussen Nederland en Zwitserland aangepast. Vanaf dat moment moeten piloten - volgens de belastingdienst - loon/ en inkomstenbelasting in Nederland betalen. Op grond van een vrijstellingsverklaring (uit de negentiger jaren) is door de KLM geen loonheffing ingehouden. Dit gebeurde ook niet toen de KLM wist van de verdragswijziging. De werknemers werden ook niet geinformeerd. De belastingdienst heeft navorderingsaanslagen inkomstenbelasting opgelegd. De piloten stelden de KLM hiervoor aansprakelijk, dit leek niet succesvol (Gerechtshof Amsterdam d.d. 24 mei 2022 ECLI:NL:GHAMS:2022:1569). De Hoge Raad was op 22 september 2023 (ECLI:NL:HR:2023:1276) kritisch en verwees de zaak naar het Gerechtshof Den Haag. Het Gerechtshof Den Haag deed op 11 februari 2025 uitspraak (ECLI:NL:GHDHA:2025:126). Het hof concludeert dat de piloten in Zwitserland wisten of behoorden te weten dat hun KLM inkomen in Nederland aan inkomstenbelasting onderhevig zou moeten zijn. De KLM heeft volgens het hof niet in strijd met de vereisten van goed werkgeverschap gehandeld. De piloten hebben jegens de KLM geen recht op schadevergoeding.

Fiscale woonplaats KLM-piloten

De indruk wordt gewekt dat het heel eenvoudig is om je fiscale woonplaats te verplaatsen naar een ander land. Dit heeft echter nogal wat voeten in aarde, je moet er namelijk écht voor emigreren. Het is niet zo dat je op papier in een ander land woont, terwijl je in werkelijkheid nog in Nederland woont. Zou dat het geval zijn, dan heeft de staatsagent een punt en praat je over belastingontduiking en niet ontwijking.

Om je fiscale woonplaats te verhuizen naar een ander land, moet je je banden met Nederland zoveel mogelijk doorsnijden. Je moet het zogenaamde middelpunt van je levensbelangen verplaatsen naar je nieuwe woonland. Dat betekent dat je met je hele hebben en houden naar het buitenland vertrekt. Als je een gezin hebt, moeten partner en kinderen meeverhuizen. Op onze site vind je hier uitgebreide artikelen over.

Fiscale woonplaats bepalen 

Een Nederlandse werknemer die in België werkt en in Nederland woont wordt voor de Nederlandse wetgeving geacht binnenlands belastingplichtig te zijn. Als België dit ook zo ziet, is er een probleem (dubbele belastingheffing). Omtrent de fiscale woonplaats kijkt Nederland naar de volgende onderdelen:

• Waar verblijft het gezin?
• Waar wordt arbeid verricht?
• Waar wordt een woning aangehouden?
• Waar ingeschreven in de gemeentelijke administratie?
• Is er sprake van gebruik van gas en water op het woonadres?
• Waar wordt geld opgenomen van de bank resp. pin-opnamen gedaan?
• Waar is uw bank en vermogensbeheerder gevestigd? 
• Hoe lang werkt / woont / verblijft men in een land?
• Plaats van lidmaatschappen, abonnementen, bankrekeningen, verzekeringen, ziektebehandelingen, etc.

Belastingverdragen en fiscale woonplaats bij piloten

Zodra je bent geëmigreerd en als fiscaal inwoner van je nieuwe woonland wordt aangemerkt, wordt het belastingverdrag tussen Nederland en dat land van toepassing. In dit verdrag is bepaald welk land over de arbeidsinkomsten mag heffen. Nederland heeft met veel landen willens en wetens afgesproken dat het woonland belasting mag heffen als je als piloot werkzaam bent aan boord van een luchtvaartuig dat in internationaal verkeer wordt geëxploiteerd.

Het komt voor mij heel vreemd over dat vervolgens de piloten het verwijt krijgen dat ze de Nederlandse belasting aan het ontwijken zijn. Daarop volgt een fundamentele discussie ten aanzien van de belastingheffing. Is het logisch om belasting te betalen in het land waar je werkgever gevestigd is of in het land waar je inwoner bent? Dit laatste lijkt mij logischer, aangezien je in je woonland gebruik maakt van de voorzieningen die met belastinggeld gefinancierd worden. Overigens is dit ook zo geregeld in het standaardverdrag van de OESO (artikel 15 lid 3 sinds 21 november 2017) dat als basis geldt voor de meeste belastingverdragen die Nederland afsluit.

Golfstaten en fiscale woonplaats bij piloten

De staatssecretaris heeft in 2017 bedacht dat het goed zou zijn om voor inwoners van Nederland die werkzaam zijn in de golfstaten (denk aan Qatar, Verenigde Arabische Emiraten, etc.) een vrijstelling van inkomstenbelasting te creëren. Zij betalen geen belasting in het werkland en hoeven in Nederland ook geen belasting te betalen. Het argument hiervoor is, dat zij daardoor in een betere concurrentiepositie komen ten opzichte van lokale werknemers. Een vreemde zaak lijkt mij, omdat deze werknemers als inwoner van Nederland genieten van alle met belastinggeld gefinancierde faciliteiten. En zeker vreemd wanneer je werknemers die weliswaar in een ander land wonen maar daar keurig belasting betalen, wegzet als belastingontwijkers.

Woo verzoek belastingdienst inzake woonplaats piloten

In een besluit (27 oktober 2025) worden interne documenten van de belastingdienst bekend gemaakt inzake woonplaats onderzoeken van de belastingdienst bij piloten. Er zijn diverse documenten, beleidsstukken en correspondentie bekend gemaakt. Uit de stukken (zie onder) volgt het volgende

1. De belastingdienst is een breed onderzoek gestart naar de buitenlandse woonadressen van piloten.
2. Aanleiding voor het onderzoek is politieke aandacht voor dit onderwerp en signalen dat piloten ogenschijnlijk zijn geëmigreerd met als oogpunt belastingbesparen. 4 landen worden in beeld gebracht omdat deze een gunstig fiscaal regime kennen en voor piloten. Er wordt getoetst met als insteek "duurzaam tehuis".
3. Piloten kunnen relatief eenvoudig fysiek buiten Nederland wonen maar blijven tegelijkertijd in Nederland sociaal verzekerd en werknemer van in Nederland gevestigde luchtvaartmaatschappijen. Sommige piloten hebben ook nog een woning (huur of koop) in Nederland.
4. Belastingheffing is toegewezen aan a) woonland b) land waar feitelijke leiding van de luchtvaartmaatschappij is gelegen
5. Onderzoek heeft betrekking op de fiscale woonplaats, gezinssituatie, duurzame banden met Nederland en woonplaatsonderzoeken in het algemeen.
6. Conclusie belastingdienst "duurzame band met Nederland is in veel gevallen niet verbroken", dus woonland is dan Nederland. De vraag is of dit juist is, soms is de woning in Nederland slechts een pied-a-terre vanwege vlieg rooster. De sociale verzekeringsplicht doet er verder veel minder toe. In sommige verdragen is "de woning" maar 1 onderdeel en niet doorslaggevend.
7. Het golfstatenbesluit wordt in de documentatie ook beoordeeld. Ook wordt er gekeken naar het remittance base regime (VK en Ierland). Onder oude verdragen kan Nederland dan niet heffen.

• Document 1 woonplaats piloten en onderzoek belastingdienst
• Document 2 woonplaats piloten en onderzoek belastingdienst
• Document 3 woonplaats piloten en onderzoek belastingdienst
• Document 4 woonplaats piloten en onderzoek belastingdienst
• Document 5 woonplaats piloten en onderzoek belastingdienst
• Document 6 woonplaats piloten en onderzoek belastingdienst
• Document 7 woonplaats piloten en onderzoek belastingdienst

Wij adviseren veel piloten (en ondernemers) met een discussie over hun fiscale woonplaats. Vragen? Stuur ons gerust een e-mail of vul onderstaand formulier in. U kunt ook bellen met één van onze adviseurs.

Fiscale advisering piloten

Inmiddels heeft KLM met de vakbond afgesproken dat de KLM-medewerkers gaan betalen voor het woon-werkverkeer als zij vanuit het buitenland naar Nederland vliegen om te gaan werken. Daar is op zich niets mis mee. Wat ik jammer vind is dat de betreffende werknemers weggezet worden als belastingontwijkers. Hopelijk kijkt u daar na het lezen van dit artikel iets genuanceerder naar. Bent u piloot en zijn er fiscale vragen? Neem gerust contact met mij op.