Zelfstandigenaftrek/ ondernemersaftrek

De zelfstandigenaftrek is een onderdeel van de ondernemersaftrek. De ondernemer mag een vast bedrag in mindering brengen op de winst uit onderneming. De ondernemer heeft alleen recht op deze aftrek als hij minimaal 1.225 uren per jaar (zeg 25 uur per week) aan zijn onderneming heeft besteed. Tevens moet hij minimaal 50% van zijn beschikbare tijd aan zijn bedrijf besteden. Sinds enkele jaren geldt het urencriterium niet meer voor de MKB-winstvrijstelling.

De zelfstandigenaftrek geldt voor de ondernemer die aan het urencriterium voldoet en bij begin van het kalenderjaar de AOW-leeftijd nog niet heeft bereikt (daarna 50% van het bedrag). Met ingang van 1 januari 2012 is de zelfstandigenaftrek een vast bedrag. Het is nu niet meer afhankelijk van de hoogte van de winst. De zelfstandigenaftrek bedraagt in 2024 € 3.750 en wordt niet meer geïndexeerd of verhoogd. De zelfstandigenaftrek wordt de komende jaren verlaagd, in 2025 tot € 2.470.

Agenda is voor bewijslast urenregistratie niet altijd voldoende

Henk heeft een eenmanszaak die juridische dienstverlening verricht (en artikelen schrijft). De zelfstandigenaftrek (uren criterium) staat ter discussie. Dat Henk een onderneming heeft staat bij partijen niet ter discussie. Er wordt met de onderneming vrijwel geen winst behaald. Dat dan de uren ter discussie staan is logisch (ondernemers werken immers niet voor niks). Als tijd die in beslag wordt genomen door het drijven van een onderneming geldt alle tijd die wordt besteed aan werkzaamheden die worden verricht met het oog op de zakelijke belangen van de onderneming. Hierbij dient als leidraad te worden genomen dat de wijze waarop een onderneming wordt gedreven, in beginsel wordt bepaald door de ondernemer, dat het te zijner beoordeling staat of bepaalde werkzaamheden voor de onderneming nut hebben, en dat het niet gaat om werkzaamheden die bedoeld zijn om in particuliere behoeften te voorzien (HR 30 maart 2007, ECLI:NL:HR:2007:BA1832, r.o. 3.4).

De zelfstandigenaftrek is een aftrekpost dus rust de bewijslast voor de uren bij Henk. De gemaakte uren (tenminste 1.225 uur per jaar) rust op Henk. Deze uren volgen volgens Henk uit zijn agenda, hierbij tellen ook niet declarabele uren mee. De uren moeten wel nuttig zijn voor het bedrijf. Henk moet wel aannemelijk maken dat de uren ook zijn gemaakt, dit is in de praktijk vaak lastig. Het overzicht van Henk is volgens de rechtbank en het Gerechtshof Amsterdam d.d. 28 mei 2024 ECLI:NL:GHAMS:2024:2041 te globaal en het lijkt erop dat de agenda achteraf van wat krabbel aantekeningen is voorzien.

Er zijn voornamelijk categorieën werkzaamheden beschreven (zoals marktoriëntatie div. internet, post ophalen, websites en administratie) en vervolgens is per dag per tijdsblok aangegeven dat aan een aantal van deze activiteiten tijd is besteed. De weergave van de tijdsbesteding is dermate algemeen dat de beschrijving van de tijdsbesteding voor vele dagen (vrijwel) identiek is aan die voor andere dagen in de agenda. Zonder onderbouwing met nadere bewijsstukken is het voor de rechtbank niet duidelijk waar de opgevoerde uren concreet betrekking op hebben en is nagenoeg geen enkel door eiseres opgevoerd uur te verifiëren.

Dienstbetrekking en ondernemerschap (grotendeelscriterium)

Je moet als ondernemer meer uren besteden aan de onderneming dan aan de dienstbetrekking. Soms kan dit discussie opleveren met de belastingdienst. In een procedure bij de Rechtbank Zeeland Westbrabant d.d. 1 maart 2024 (ECLI:NL:RBZWB:2024:1323) speelde hierbij het volgende:

• Achtergrond: X, eigenaar van een eenmanszaak die reanimatie cursussen en -trainingen verzorgt, heeft in 2019 een omzet van € 56.429 behaald. Naast zijn onderneming werkt X ook in dienstbetrekking bij een ziekenhuis.
• Gewerkte uren: In het betreffende jaar besteedt X 1398 uren aan zijn onderneming en werkt 1544 uren in dienstbetrekking.
• Zelfstandigenaftrek: X past in zijn aangifte IB/PVV 2019 de zelfstandigenaftrek toe. De inspecteur corrigeert dit omdat X niet voldoet aan het urencriterium, met name het grotendeelscriterium van art. 3.6 Wet IB 2001. Dit criterium vereist dat meer dan de helft van de totale arbeidstijd aan de onderneming wordt besteed.
• Beslissing rechtbank: De rechtbank oordeelt dat de inspecteur terecht de zelfstandigenaftrek heeft geweigerd. X heeft niet aan het grotendeelscriterium voldaan omdat hij meer uren in dienstbetrekking heeft gewerkt dan in zijn eigen onderneming.
• Beroepen afgewezen: De beroepen van X op het gelijkheidsbeginsel en het vertrouwensbeginsel worden afgewezen.
• Conclusie: Het beroep is ongegrond verklaard. De aanslag wordt niet verminderd, en X krijgt geen vergoeding van proceskosten noch het griffierecht terug.

Advies ondernemer met dienstbetrekking

• Urencriterium: Het is cruciaal om het urencriterium en specifiek het grotendeelscriterium nauwkeurig te monitoren voor personen die zowel ondernemer als werknemer zijn. Het urencriterium is de sleutel voor fiscale voordelen die je als ondernemer kunt krijgen.  Het gaat om directe en indirect uren. Bij een dienstbetrekking naast uw onderneming is het van belang de uren goed worden bijhouden, gaat dan om direct en indirect (administratie, acquisitie, studie, netwerken, marketing, etc.) uren. Omschrijf de uren niet te algemeen en registreer het goed in urenadministratieprogramma, agenda en/of excel.
• Administratie: Zorg voor een gedetailleerde administratie van de bestede uren aan de onderneming versus uren in loondienst.

Meewerkaftrek 2023 en 2024

• minder dan 525 uur: geen aftrek
• 525 - 875 uur: 1,25% van de winst
• 875 - 1.225 : 2% van de winst
• 1.225 - 1.750 : 3% van de winst
• 1.750 en meer: 4% van de winst

Aftrek Speur en ontwikkelingswerk

• 2024: € 15.551 (extra voor starters € 7.781)
• 2023: € 14.202 (extra voor starters € 7.106)

Startersaftrek

• 2024: € 2.123
• 2023: € 2.123

Tarieven zelfstandigenaftrek 2024 en daarna

• 2024 : € 3.750 (tarief aftrek 36,97%)
• 2025 : € 2.470
• 2026 : € 1.200
• 2027 - 2036 : € 900

Tarieven zelfstandigenaftrek 2022 en 2023

• Aftrek € 5.030 (2022: € 6.310)
• Aftrekpercentage 36,93% (2022: 40%)
• Startersaftrek € 2.123
• Aftrek S&O € 14.202 (2022: € 13.360)
• Extra S&O voor starters € 7.106 (2022: € 6.684)

Urencriterium 2020 en 2021 soepel

Het kabinet komt ondernemers in 2020 en 2021 tegemoet bij het bijhouden van hun uren, dit door de corona crisis. Ondernemers moeten minimaal 1.225 uur per jaar aan hun bedrijf besteden. Door de corona crisis kan er veel minder werk zijn. De belastingdienst gaat ervan uit dat de ondernemer 24 uur per week aan de onderneming heeft besteed. Voor ondernemers met piekuren in januari - juli is er een aparte regeling. Verzoeken om uitstel van betaling en kwijtschelding van belastingen worden soepel afgehandeld.

Toelichting zelfstandigenaftrek en startersaftrek

Indien de ondernemer in één of meer van de vijf voorafgaande kalenderjaren geen ondernemer was en bij hem in die periode niet meer dan tweemaal zelfstandigenaftrek is toegepast, wordt de zelfstandigenaftrek verhoogd met € 2.123 (startersaftrek).

De zelfstandigenaftrek (voor normale ondernemers, zijnde niet de startende ondernemer) kan niet verrekend worden met ander box 1-inkomen, zoals loon of een VUT-uitkering. Als dit tot gevolg heeft dat (een deel van) de zelfstandigenaftrek niet kan worden gerealiseerd, dan wordt de niet gerealiseerde zelfstandigenaftrek maximaal negen jaar voortgewenteld om in een toekomstig jaar alsnog te verrekenen met de winst.

Bijzonderheden

1. Voor zwangere vrouwen geldt de fictie dat zij worden geacht tijdens de zwangerschap hetzelfde aantal uren te hebben gewerkt als voor de zwangerschap.
2. Alle uren die de zakelijke belangen van de onderneming dienen tellen mee voor het urencriterium (Hoge Raad 14 maart 2003).
3. Het bijhouden van de uren is verstandig, dit voorkomt discussies achteraf, een duidelijke agenda kan hierbij helpen.

Rechter en urenregistratie

In een uitspraak van het Gerechtshof Arnhem - Leeuwarden (d.d. 1 oktober 2013) kwam de registratie van uren aan de orde. Een startende ondernemer heeft in veel gevallen ook nog inkomen uit dienstbetrekking. In dergelijke gevallen is een urenregistratie vereist. Het achteraf opmaken van een schatting van de uren is niet voldoende.

Zelfstandigenaftrek 2021

Vast bedrag, onafhankelijk van het winstniveau, van € 6.670.

Zelfstandigenaftrek 2020

Vast bedrag, onafhankelijk van het winstniveau, van € 7.030.

Zelfstandigenaftrek 2012 tot en met 2019

Vast bedrag, onafhankelijk van het winstniveau, van € 7.280 (cijfers 2012 - 2019).

Zelfstandigenaftrek 2011

Zelfstandigenaftrek 2010