Waar betaalt een piloot belasting?

Op 11 februari 2019 heeft Rechtbank Noord Nederland een uitspraak gedaan waaruit blijkt hoe moet worden omgegaan met inkomsten van een piloot (of andere werknemer) die vliegt in het internationale verkeer vanuit Frankrijk. Het is van belang dat in dit geval in Frankrijk wordt gevlogen omdat het belastingverdrag met Frankrijk afwijkt van de meeste andere belastingverdragen die Nederland heeft gesloten.

Feiten inzake deze piloot

Van belang is dat de piloot fiscaal inwoner is van Nederland en het geschil betrekking heeft op zijn werkzaamheden vanuit Frankrijk.

De piloot is in dienst bij een soort uitzendbureau gevestigd in Engeland en vliegt voor een internationale maatschappij die hem (deels) stationeert in Frankrijk. Deze constructie zien wij vaak in de praktijk, ook in combinatie met andere landen.

Belastingverdrag met Frankrijk

De piloot in kwestie vliegt in het internationale verkeer. In dat geval kijk je in het belastingverdrag in het daarvoor bestemde artikel voor werknemers die in het internationale verkeer werken in de luchtvaart dan wel zeevaart, meestal artikel 15 lid 3.

Er zijn dan twee smaken: ofwel het woonland mag belasting heffen, óf het land waar de feitelijke leiding van de maatschappij waarvoor wordt gevlogen mag heffen. In het verdrag tussen Nederland en Frankrijk staat dat het woonland mag heffen. Hierdoor hoeft het woonland geen voorkoming van dubbele belasting te geven, maar moet Frankrijk afzien van belastingheffing.

In het verdrag met Frankrijk is iets bijzonders aan de hand. Het verdrag kent namelijk geen definitie van het begrip internationaal verkeer. Hierdoor vallen alle werkzaamheden in het internationale verkeer onder dit artikel, ook wanneer je vliegt voor een niet in Frankrijk gevestigde maatschappij.

Piloot woont in Zwitserland en moet in Nederland belasting betalen

Het Gerechtshof 's Hertogenbosch d.d. 28 mei 2025 ECLI:NL:GHSHE:2025:1492 deed uitspraak over een in Zwitserland wonende piloot die sinds 1991 voor de KLM werkte. Hij werkte als (intercontinentale) piloot en verbleef zelden op Nederlands grondgebied. De piloot is af en toe bij zijn werkgever (KLM) voor trainingen. Kern is dat het belastingverdrag tussen Nederland en Zwitserland in 2012 is gewijzigd. De piloot deed over 2012 - 2015 geen aangifte en daarom heeft de inspecteur navorderingsaanslagen opgelegd. Volgens het Hof is sprake van een nieuw feit, hierdoor gaat de deur voor het opleggen van aanslagen open. Ook is het Hof van mening dat de werkelijke leiding van KLM in Nederland is gelegen (en niet in Frankrijk). Waarom de belastingdienst zich niet heeft gemeld bij de werkgever (voor inhouding) loonbelasting wordt niet beantwoord. Een beroep op het evenredigheidsbeginsel (belangenafweging) gaat volgens de rechter niet op, de inspecteur mag volgens het hof kiezen waar de "fiscale rekening" wordt neergelegd. Ook de verwijziging naar een uitspraak van de Rechtbank Zeeland West Brabant d.d. 31 maart 2023 ECLI:NL:RBZWB:2023:2215 helpt hierbij niet.  Dat in dit geval helemaal geen belangen zijn afgewogen maakt volgens het hof niet uit. Dat de piloot (vlak voor zijn pensioen) de aanslagen wellicht niet kan betalen is een andere discussie, aldus het hof. Er wordt wel een immateriele schadevergoeding van € 4.000 toegekend (redelijke termijn ex Hoge Raad d.d. 31 januari 2020 ECLI:NL:HR:2020:154) , deze pleister op de grote wond helpt niet echt.  De uitspraak is redelijk in lijn met de uitspraak in eerste aanleg bij de Rechtbank Zeeland West Brabant d.d. 22 februari 2023 ECLI:NL:RBZWB:2023:1018.

Dat het heffingsrecht op grond van het nieuwe belastingverdrag aan Zwitserland gaat toekomen valt nog te billijken. Dat de inspecteur de claim niet heeft neergelegd bij de KLM is lastig te begrijpen. Volgens het Gerechtshof Den Haag d.d. 11 februari 2025 ECLI:NL:GHDHA:2025:126 is de KLM niet aansprakelijk voor de fiscale schade. Een werknemer is volgens het Hof zelf verantwoordelijk voor de correcte nakoming van zijn fiscale verplichtingen, de werkgever heeft daarbij enkel een adviserende taak. De Hoge Raad d.d. 22 september 2023 ECLI:NL:HR:2023:1276 heeft het hof gevraagd dit nader te onderzoeken "wat is goed werkgeverschap en wat niet en had de KLM een waarschuwings- en informatieplicht t.a.v. haar werknemers?".

Hoe werkt de belastingheffing met overige landen

Wanneer de piloot niet in Frankrijk had gevlogen, dan had de belastingheffing anders kunnen uitpakken. Gebruikelijk is namelijk dat er wel een definitie van internationaal verkeer in het verdrag staat. Hierin is bepaald dat voor de uitleg van een belastingverdrag slechts sprake is van internationaal verkeer wanneer de feitelijke leiding van de maatschappij in één van beide landen is gelegen. Hierdoor is dit artikel alleen van toepassing wanneer je vliegt voor een maatschappij waarvan het hoofdkantoor of een zelfstandig opererend onderdeel van die maatschappij in het woon- of werkland is gevestigd.

In de constructie zoals die hierboven is beschreven is de vliegmaatschappij niet gevestigd in het woonland en ook niet in het werkland. In dat geval moet je niet kijken naar het artikel voor internationaal verkeer, maar naar het artikel dat geldt voor "gewone" werknemers, vaak artikel 15 lid 1 en 2 van het verdrag.

Daarin staat dat in principe het woonland mag heffen tenzij je meer dan 183 dagen hebt verbleven in het werkland of indien er sprake is van een zogenaamde vaste inrichting in het werkland waaraan de loonkosten van de werknemer toegerekend zouden moeten worden. Als je aan één van beide voorwaarden voldoet, moet het woonland (Nederland) voorkoming van dubbele belasting verlenen. In de praktijk zie je dit bij bijvoorbeeld Easyjet, Ryanair en Norwegian.

Standpunt fiscus inzake piloten en belasting

De Nederlandse fiscus onderschrijft bovenstaande lezing. Waar in de praktijk over gediscussieerd wordt is de vraag of er wel sprake is van een vaste inrichting van de vliegmaatschappij in het werkland. In het geval van Easyjet Italië is hier uitgebreid over geprocedeerd, zie onderstaande gerelateerde artikelen. Hof Den Bosch heeft daarbij bepaald dat er wel degelijk een vaste inrichting is in Italië voor Easyjet. De Belastingdienst lijkt dit aan de Hoge Raad te gaan voorleggen.

Voor het aantal dagen verblijf maakt voornoemde discussie niet uit. Voldoe je aan het criterium van 183 dagen, dan heb je recht op voorkoming van dubbele belasting. Het is daarom van belang om goed bij te houden hoeveel dagen je in je werkland bent geweest. Dit betreft alle dagen, niet alleen werkdagen.

Tot slot

Wij hebben uitgebreide ervaring met alles wat te maken heeft met fiscaliteit en sociale verzekeringsplicht bij werknemers in het internationale verkeer. Mocht u advies nodig hebben op dit gebied of hulp willen bij het opstellen van uw aangifte, dan kunt u contact opnemen met één van de auteurs van dit artikel.

Wat kunnen wij - in fiscale zin - voor piloten betekenen?

• Advisering inzake welke landen fiscaal gunstig zijn voor een emigratie
• Belastingadvies inzake eigen woning / vermogen
• Verzorgen aangifte inkosmtenbelasting (M Biljet)
• Afstemming en overleg met de Belastingdienst
• Indienen vrijstelling loonheffing
• Afstemming buitenlandse fiscaal jurist inzake emigratie