Fusies en overnames

Per jaar dragen zo'n 20.000 ondernemers de fakkel over, dit wordt de komende 5 jaar enkel nog meer. In de praktijk begeleiden wij vele ondernemers bij dit proces. Emotie is een belangrijke factor bij een overname. Een mislukte overdracht is niet alleen financieel een strop (pensioen gaat in rook op, etc.) voor het levenswerk van de ondernemer, maar heeft ook maatschappelijke gevolgen (werkgelegenheid, kennis gaat verloren, etc.). MKB-ondernemers onderschatten het overnameproces en wachten te lang om adviseurs in te schakelen (1).

Een bedrijfsoverdracht is één van de leukste adviseringen binnen ons vak, een complexe kwestie, maar erg .. erg .. leuk om te doen. Het begint bij een gesprek, dan het in kaart brengen van de markt en beoordelen van de waarde, en dan begint het echte werk ...: het zoeken naar een juiste koper die het kan betalen. Fiscaal ingewikkelde regelingen mag je niet vergeten, maar dit is relatief ondergeschikt. Een geslaagde overdracht duurt een paar jaar, een goede voorbereiding kan deze periode verkorten. Ook de fiscus helpt mee, sinds 2005 geldt een hogere belastingvrijstelling voor de successie (en schenking), dit is wel zo prettig.

Bij fusies en overnames lopen fiscale en juridische zaken door elkaar. Een samenwerking met de notaris en een advocaat is alsdan veelal een vertrekpunt. De communicatie tussen de betrokken adviseurs en cliënt zal uiteindelijk het succes bepalen.

• Worden de aandelen of de activa verkocht?
• Zijn er fiscale risico's en is een due diligence onderzoek wenselijk?
• Is de rente op de overnameprijs aftrekbaar?
• Hoe werkt een earn out regeling uit voor de verkoper?
• Zijn er fiscale voordelen te behalen door de onderneming fiscaal te emigreren?

Dit zijn dagelijkse vragen van klanten. Door de ruime ervaring kunnen wij u op een open, deskundige en professionele wijze bijstaan in dit fantastische proces.

Enkele fiscale aandachtspunten

1. Financiering: een overname wordt meestal met geleend geld betaald. Door een juiste structuur kan de rentebetaling aan de bank in mindering worden gebracht op de winst. Er zijn vele regels in de vennootschapsbelasting die de renteaftrek beperken. In de praktijk moet ik hiervoor vaak in gesprek met de inspecteur van de Belastingdienst.
2. Structuur: als u uw bedrijf wilt verkopen, is de structuur en de presentatie van cijfers van groot belang. U heeft ongeveer 6 jaar nodig om de optimale structuur fiscaal correct op te stellen, dit is wekelijks werk maar vaak wordt dit vergeten.
3. Belastingvrij: de verkoop van uw bedrijf kan belastingvrij plaatsvinden. De winst blijft dus onbelast mits de structuur juist is. Maakt u een verlies bij de verkoop van een dochteronderneming, dan is dit verlies in principe niet aftrekbaar. Als u een juiste structuur kiest, is dit verlies wel aftrekbaar.
4. Concernfinanciering: binnen een concern financieren is sedert enkele jaren een aandachtspunt bij de Belastingdienst. Soms is rente niet aftrekbaar bij de betalende vennootschap en wel belast bij de ontvangende vennootschap. Het kan ook aantrekkelijk zijn om de rente in Nederland ten laste van de winst te brengen en de rente te laten belasten in een belastingparadijs.
5. Verlies vennootschap: een verlies is fiscaal te verrekenen met gemaakte (of te maken) winsten. Bij verkoop van een vennootschap (rechtspersoon) is dit verlies vaak weg. Bij een juiste structuur kunt u optimaal gebruik maken van de verliescompensatie.

Voorbereiding overname

Begin 5 jaar vóór de verkoop om u voor te bereiden op een mogelijke verkoop. Dit geldt voor:

1. fiscale en juridische structuur;
2. in kaart brengen markt en mogelijke kopers;
3. presentatie jaarrekening.

Wanneer werkt een overname?

Vroeger deed men een overname van een bedrijf als ondernemer, zelfstandig dus. Op dit moment is een overname complexer en zijn er vele adviseurs die u kunnen en willen helpen. Deels is dit ook nodig. Als u een overname of fusie overweegt, is een aantal basisprincipes van belang. Onderstaande punten moet u niet alleen lezen, maar ook verder voor uzelf uitwerken. Dit is de kern voor een overname en dit kunt u zelf:

1. Is er een gemeenschappelijkedoel (omschrijf dit)?
2. Stroken de individuele doelen met elkaar?
3. Waarom een fusie of overname (en bijvoorbeeld niet alleen verder)?
4. Is er een duidelijke taakverdeling mogelijk (oude en nieuwe situatie)?
5. Bestaat er blind vertrouwen of zijn er schaduwagenda's?
6. Is er voldoende onderling respect voor elkaars persoon, bedrijf en doelen?
7. Kan er volledige openheid worden gegeven?
8. Zijn partijen volledig eerlijk tegenover elkaar?
9. Wordt er voldoende duidelijk gecommuniceerd op alle niveau's?
10. Hoe groot is de kans op succes?

Aandachtspunten bij een overname

Uit de praktijk hebben wij een aantal aandachtspunten bij een overname opgesteld.

1. Stel een LOI (Letter of Intent) op voor de overname.
2. Maak een agenda met tijdslijn voor de overname.
3. Wie loopt het risico voor vorderingen en schulden van het bedrijf?
4. Bij verkoop transitoria in kaart brengen (overlopende kosten en baten).
5. Worden alle contracten overgenomen? Benoem deze en sluit ze bij de overeenkomst.
6. Is een bankgarantie voor de koopsom nodig?
7. Kan de koopsom door de koper gefinancierd worden en bij gedeeltelijke betaling juiste fiscale structuur kiezen (winstrecht, aandelen behouden, etc.).
8. Moet de koper zelf vergunningen aanvragen?
9. Onderzoek naar bodemverontreinigingen en mogelijke verborgen gebreken.
10. Uitschrijven door verkoper bij registers, clubs en overige instellingen.
11. Controleer pensioenverplichting (artikel 7:662 / 664 BW en artikel 9 PW).
12. Controleer de premieplicht / afdracht aan de pensioen uitvoerder.

(1) onderzoek Kamers van Koophandel.