Fiscaal gepland doodgaan

Over de doden niets dan goeds

Mijn vader vertelde mij vroeger al: "Ach jongen, over de doden niets dan goeds." Ja lekker, als mijn vader doodgaat, krijg ik naast de emotionele klap ook nog een schop van de Belastingdienst. Het zal mijn vader dan een zorg zijn, hij is er niet meer. Naast het emotionele leed moet ik dan ook nog een financieel debacle oplossen. Het zou beter zijn als we samen nu al over zijn dood zouden nadenken. Trendy fiscalisten praten liever over Estate Planning. Hoe je het ook noemt, het is een gevoelig onderwerp. Het gaat over de dood en niet iedereen praat daar even gemakkelijk over. Ik praat er met klanten niet direct in het eerste gesprek over. Er moet eerst een vertrouwensband zijn en dan nog ligt dit gevoelig. Het is prettiger dat de zoon of dochter het voortouw neemt en dit tijdens een rustige zondagmiddag aan de orde stelt. In de praktijk zie ik dit echter veel te weinig, veelal hoor ik: "Wie dan leeft, wie dan zorgt" of "dat zoeken mijn kinderen maar uit." Meestal moet er eerst een persoon in de directe omgeving overlijden, voordat dit onderwerp kan worden besproken.

Voorbeeld

Ik richt mij dan ook maar tot de kinderen. Stel, uw moeder is dood en uw vader leeft nog, hij is 65 jaar. Uw vader woont in een woning van € 400.000 zonder hypotheek. Daarnaast staat er nog € 100.000 veilig op een spaarrekening. Als kind (stel 30 jaar) betaalt u bij zijn overlijden € 90.000 aan (successie)belasting. Als uw vader nog 15 jaar leeft, dan bedraagt de successiebelasting (bij waardestijging van 3% per jaar) € 160.000 Over het huurwaardeforfait en het spaartegoed is hij jaarlijks € 2.500 aan inkomstenbelasting verschuldigd.

Oplossingen

In het verleden werd het bloot eigendom van de woning overgedragen aan het kind. De ouder kreeg dan het levenslang recht van bewoning totdat hij doodging of naar een verpleegtehuis afreisde. Dit heeft door gewijzigde wetgeving veelal geen zin meer. Uit onderstaande volgt dat in voorkomende gevallen deze constructie nog prima kan werken.

Woning overdragen

Als het bloot eigendom aan de zoon wordt overgedragen, wordt de waarde van het vruchtgebruik (van vader) op grond van de wet bepaald op € 240.000 (48%). Het bloot eigendom dat de zoon verkrijgt is dan dus € 260.000 waard (€ 500.000 -/- € 240.000). De zoon moet dan bij de notaris € 15.600 (6% van € 260.000) aan overdrachtsbelasting betalen. Door deze overdracht valt de woning voor vader niet meer in box 1 maar in box 3, voor de zoon is dit ook zo. Dit kost voor vader en zoon ongeveer € 4.000 per jaar aan inkomstenbelasting. Bij de overdracht mag schenkingsrecht met overdrachtsbelasting worden verrekend. Dit klinkt abstract, maar werkt als volgt: vader krijgt bij de overdracht een vordering op de zoon van € 260.000, hiervan mag hij belastingvrij € 135.000 aan de zoon schenken. Een waardetoename van de woning komt nu toe aan de zoon en niet meer aan vader. Als vader komt te overlijden of wordt opgenomen in een verpleegtehuis, gaat de gehele eigendom van de woning over aan de zoon. Afhankelijk van het moment hiervan is dan nog een extra bedrag aan heffing verschuldigd. Het gaat nu te ver hierop verder in te gaan, maar na 15 jaar is dit bedrag vrijwel nihil. Middels een zogenaamde metterwoonclausule kunt u deze naheffing zelfs voorkomen. De conclusie is dat, als u niets doet, er € 160.000 aan belasting moet worden betaald, middels deze constructie is dit bedrag ongeveer € 80.000.

Geld schenken bij leven

U kunt ook overwegen om uw zoon tijdens uw leven bedragen in contanten te schenken. De schenkingen zijn als het ware voorschotten op de erfenis, die nu grotendeels zijn vrijgesteld of tegen een laag tarief worden belast. De jaarlijkse vrijstelling bedraagt ruim € 4.000 en tevens mag vader (totdat de zoon 35 jaar wordt) eenmalig € 21.000 schenken. Het kan zijn dat dit vermogen bij vader belast is in box 3 en bij de zoon is vrijgesteld, maar dit hangt natuurlijk van de feiten af. Als vader het bedrag nog niet direct aan zijn zoon wil geven, is hiervoor best een oplossing te bedenken.

Conclusie

Er zijn twee dingen zeker in het leven: doodgaan en belastingen. Zorgt u ervoor dat u de tweede zekerheid beperkt en zadel de nabestaanden niet op met een financieel drama. Als vader er tijdens zijn leven lol aan had belasting te besparen, dan moet de zoon (of dochter) regelen dat hij deze lol ook bij zijn overlijden heeft. Overlegt u dit eens met uw notaris of fiscaal jurist. Als u vragen heeft, aarzelt u dan niet om te bellen, wellicht dat ik u op de goede weg kan krijgen!